JA21 vindt dat het kabinet bereid moet zijn om ander beleid te voeren op immigratie, klimaat en stikstof. Anders zal de partij niet meewerken aan nieuwe afspraken over de Voorjaarsnota, zeggen de fractievoorzitters Joost Eerdmans (Tweede Kamer) en Annabel Nanninga (Eerste Kamer). De coalitie heeft steun van een van de oppositiepartijen nodig voor een meerderheid in de senaat.
“We gaan niet tekenen bij het kruisje. We gaan onze huid heel duur verkopen hierin”, aldus Nanninga voorafgaand aan een overleg met premier Mark Rutte en vicepremier Sigrid Kaag over de begroting. “Die trein van Rutte gaat de verkeerde kant op”, zegt Eerdmans. “We kunnen niet meer bouwen, we zitten op slot. Mensen kunnen niet meer vliegen straks, we jagen de boeren van het land af. Dat moet veranderen.”
De coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie hebben in de Eerste Kamer maar 32 zetels. Met de zeven zetels van de Fractie-Nanninga, zoals JA21 in de senaat formeel heet, zouden zij wel tot een meerderheid kunnen komen. Toch is er ook een alternatief denkbaar: samenwerking met de PvdA en GroenLinks, die goed zijn voor veertien zetels. Ook met die partijen gaan Rutte en Kaag deze woensdag om tafel.
Eerdmans noemt de keuze waar de coalitie voor staat “cruciaal”. “Gaan we linksaf of rechtsaf. Dat is de kans voor Nederland. We zijn zo groot in de Eerste Kamer dat we echt een verschil kunnen maken.” Nanninga ziet de keuze “echt als een fundamenteel keerpunt in de koers van het kabinet”. Haar partij is volgens haar “echt bereid om ook verantwoordelijkheid te nemen, eventueel concessies te doen. Maar het moet wel een andere kant op.”
Na afloop van het gesprek gaf Eerdmans aan dat het duidelijk om een verkenning ging. Wel heeft hij aangedrongen op meer transparantie bij de gesprekken. Dinsdag zal de partij daarom opnieuw een verzoek om een debat steunen, waarin de inhoud van de gesprekken publiekelijk wordt besproken. “Als dit debat weer wordt geblokkeerd door de coalitiepartijen, heb ik gewaarschuwd voor het gevaar dat de deuren dichtgaan bij JA21.” Eerdmans ziet graag dat er een “tussendebat” wordt georganiseerd over de stand van zaken. “Zo kan het kabinet aangeven hoe ze in de wedstrijd staan.”