Het koningshuis kost jaarlijks 350 miljoen euro, dat is ruim acht keer zoveel als officieel begroot. Dat stellen onderzoekers van het Republikeins Genootschap in hun rapport ‘De kosten van het koningshuis’. De officiële begroting voor het Koninklijk Huis is ruim 42 miljoen euro.
Het Republikeins Genootschap en tijdschrift De Republikein deden twee jaar lang onderzoek naar de kosten van het koningshuis. Hoofdonderzoeker René Zwaap keek daarbij niet alleen naar het salaris van Willem-Alexander, Máxima en Beatrix en kosten voor reizen en onderhoud van paleizen. Hij haalde ook ‘verborgen kosten’ naar boven. Zo nam hij in zijn berekening extra kosten aan beveiliging (40 miljoen euro per jaar) en gederfde belastinginkomsten mee. De fiscus loopt jaarlijks ruim 192 miljoen euro mis aan vermogensbelasting, stelt Zwaap. Daarnaast geven gemeentes extra geld uit aan Koningsdag, dat niet in de officiële begroting staat. ,,Dat zijn allemaal kosten die nooit duidelijk in beeld zijn gebracht”, aldus een woordvoerder van het genootschap.
Het Nederlandse koningshuis is volgens de onderzoeker dan ook niet alleen een van de rijkste van Europa, maar ook een van de duurste. Alleen het Britse koningshuis kost met jaarlijks 450 miljoen euro meer. Maar, zo stellen de onderzoekers, die kosten worden ook over bijna vier keer zo veel mensen verdeeld. Het genootschap schat het totale vermogen van de Oranjes op zo’n 12 miljard euro. Volgens Zwaap zit dat vooral in aandelen.
De RVD heeft veel op de berekeningen aan te merken. Die over het vermogen van het Koninklijk Huis zijn ,,gebaseerd op giswerk”, reageert de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD). De RVD zwijgt over de hoogte van dat vermogen, omdat dat ,,privé is”. Eerdere schattingen lopen uiteen, maar de meeste deskundigen houden het op ongeveer een miljard euro.
De cijfers van het Republikeins Genootschap over de jaarlijkse kosten kunnen ,,alleen al niet kloppen” omdat de koning ,,gewoon belasting betaalt”, stelt de RVD. Maar de dienst geeft wel toe dat voor het staatshoofd enkele uitzonderingen gelden. In een vergelijking met andere vorsten ziet de RVD niets. ,,Het is appels met peren vergelijken.”
Over beveiligingskosten laat de RVD zich nooit uit. Dat zou kwaadwillenden ongewild wijzer kunnen maken.