Behalve een hoop kopzorgen, verzakte panden, politiek gekrakeel en een financiële aderlating, heeft de aanleg van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam ook iets heel anders opgeleverd: een schat aan opgegraven voorwerpen. Circa 700.000 objecten – tien keer meer dan de archeologen voorspelden – zijn uit de grond gevist, schoongemaakt, beschreven en gecatalogiseerd. Ze geven een dwarsdoorsnede van de Amsterdamse geschiedenis. De resultaten van al die jaren spitwerk werden woensdag in Amsterdam gepresenteerd.
,,Voor velen was de aanleg van de Noord-Zuidlijn een ‘pain in the ass’, maar voor archeologen was het een goudmijn”, zei gastvrouw Mieke van der Weij bij de presentatie. De meeste voorwerpen kwamen tevoorschijn in de bouwputten op het Rokin en het Damrak, waar diep onder straatniveau nog de oude bedding van de Amstel ligt. In de rivier werden in vroeger tijden allerlei afgedankte spullen weggegooid. Veel ervan is goed bewaard gebleven.
Archeoloog Peter Kranendonk was vanaf het begin bij het graafwerk betrokken: ,,Het hele project was continu maatwerk. Veel dingen werden voor het eerst gedaan. Op het Damrak werd speciale zeefinstallatie ingezet. De grond die onder het funderingscaisson werd losgespoten, werd door de installatie gezeefd. Zo verzamelden we die gigantische collectie.”
Het gaat om munten, mobieltjes, glaswerk, potscherven, sleutels, beenderen, schelpen en nog veel meer. Op de website Belowthesurface.amsterdam zijn 20.000 voorwerpen te zien, gerangschikt van nieuw naar oud. Ook zijn 9500 objecten uitgestald in vitrines tussen de roltrappen van het nieuwe metrostation Rokin.
Meer dan honderd vrijwilligers, specialisten, studenten en archeologen werkten aan de opgraving mee. De Noord-Zuidlijn wordt op 22 juli geopend, maar niet door waarnemend burgemeester Jozias van Aartsen. Tijdens de presentatie zei hij dat het aan zijn opvolger is. ,,Waarnemen moet je kort doen. Ik ben benieuwd wie de gelukkige burgemeester zal zijn”, aldus Van Aartsen.
Door een reeks tegenvallers wordt de Noord-Zuidlijn zeven jaar later dan gepland opgeleverd. Hij viel ook nog eens flink duurder uit: 3,1 miljard euro waar was gerekend op 1,7 miljard.