Om de luchtkwaliteit te verbeteren hebben 36 gemeenten en negen provincies afspraken gemaakt met Milieuminister Stientje van Veldhoven. Samen willen zij er op allerlei manieren voor zorgen dat in 2030 “50 procent gezondheidswinst” is geboekt ten opzichte van 2016. Nu sterven Nederlanders gemiddeld negen maanden eerder door de vieze lucht.
Gemeenten en provincies kunnen strengere eisen stellen aan de industrie bij het verlenen van vergunningen. Landelijk is al geregeld dat vanaf 2021 een roetfiltertest onderdeel is van de APK voor bepaalde dieselauto’s. Ook mobiele bouwmachines, zoals veel aggregaten, moeten schoner. Verder stopt de subsidie op pelletkachels. De maatregelen sluiten aan bij het klimaatakkoord en de aanpak van stikstof.
Het Schone Lucht Akkoord betekent dat mensen langer en gezonder leven, aldus Van Veldhoven. “Onze lucht kan en moet veel schoner. Als een op de vijf kinderen met astma dat heeft gekregen door luchtverontreiniging, hebben we nog heel wat te winnen.”
Milieudefensie is niet onder de indruk. De organisatie mist “concrete maatregelen” die de lucht echt schoner maken en noemt het akkoord “boterzacht omdat het juridisch niet bindend is”. Milieudefensie voerde eerder een rechtszaak tegen de overheid, omdat de Nederlandse luchtkwaliteit niet overal aan Europese normen voldoet. De rechter gaf de organisatie in een kort geding gelijk en verplichtte de Staat tot het nemen van maatregelen. Het hof oordeelde uiteindelijk dat de Staat inmiddels wel genoeg maatregelen had opgesteld.
Het Longfonds is positiever en noemt het een “eerste stap in de goede richting”. De organisatie roept alle gemeenten en provincies op zich bij het akkoord aan te sluiten. Het fonds noemt het onacceptabel dat zoveel mensen ziek worden door de lucht die ze inademen.
De afspraken moeten leiden tot minder uitstoot van fijnstof en stikstofdioxide door verkeer, landbouw, scheepvaart, industrie en huishoudens. Rijk, gemeenten en provincies die meedoen moeten jaarlijks de voortgang aantonen. Met het Schone Lucht Akkoord verwacht het kabinet jaarlijks 4000 tot 5000 vroegtijdige sterfgevallen door ongezonde lucht te voorkomen. Nu zijn er dat nog 11.000.