Alleen de PVV, SP en BIJ1 sluiten op voorhand deelname aan een nieuw kabinet uit als daar VVD’er Mark Rutte deel van uitmaakt. Dat schrijft informateur Herman Tjeenk Willink in zijn eindverslag. Volgens hem is het verder belangrijk dat een nieuwe informateur direct aan de slag gaat met een plan om uit de coronacrisis te komen.
Begin deze maand nam de Tweede Kamer bijna een motie van wantrouwen aan tegen Rutte omdat hij had gelogen in de verkenningsfase. Dat bemoeilijkt de kabinetsformatie. Rutte moet het vertrouwen van de andere partijleiders zien terug te winnen. De VVD werd bij de verkiezingen de grootste partij.
“Een overgrote meerderheid” van de partijen denkt dat het vertrouwen vooral hersteld kan worden door het eens te worden over belangrijke politieke thema’s, te beginnen met de coronacrisis. Daar moet de formatie nu mee verder, schrijft Tjeenk Willink. Als daarbij meer ruimte wordt gelaten aan de Tweede Kamer om de uitwerking van de plannen te controleren, draagt dat volgens hem ook bij aan het vertrouwen.
Onderhandelingen over “wie met wie” wilden de fractievoorzitters nog niet voeren. Een meerderheid sluit wel de PVV en FVD uit, enkele partijen ook JA21.
Of partijen nog willen samenwerken met Mark Rutte hangt af van het inhoudelijke beleid, of van de mate waarin hij de ruimte laat voor een beleid met meer openheid en een grotere rol van de Tweede Kamer. Rutte zelf zegt daar volgens de informateur over na te denken en “op korte termijn” meer over te zeggen.