Nationaal sanctiecoördinator Stef Blok vindt dat zijn functie permanent moet worden. Hij werd begin vorige maand tijdelijk aangesteld om de strafmaatregelen tegen Rusland te structureren toen bleek dat de uitvoering niet goed ging, tot woede van de Tweede Kamer.
De oud-minister komt met achttien aanbevelingen om het beleid te verbeteren, zei hij tijdens een briefing aan de Kamer. Er moeten “grote verbeterslagen komen in de rijksbrede coördinatie en communicatie”. Volgens hem heeft Nederland een “hoop werk te doen bij sancties van deze omvang”.
Verder moet het mogelijk worden om meer gegevens te delen tussen instanties zoals de Belastingdienst en het Kadaster, aldus Blok. Daarnaast moet de regelgeving worden aangepast, ook in de EU. Zo zouden meer beroepsgroepen onder een meldplicht moeten vallen. Buitenlandse Zaken moet meer capaciteit krijgen om de sancties te regelen.
Een kwetsbaar moment ligt volgens hem kort voor en kort na de invoering van de sancties. Dan hebben mensen nog mogelijkheden om geld weg te sluizen. Ook praktisch kan het anders. De EU moet sancties niet op papier op een zaterdag naar buiten brengen, maar op een doordeweekse dag en banken van tevoren op de hoogte stellen zodat die direct kunnen handelen zodra de sancties bekend worden.
Volgens Blok is het vastgoedbezit van Russen in ons land “verwaarloosbaar”. Er bevinden zich ook geen grote bedragen in Nederland. “We hebben bevroren wat kon worden bevroren.” Dat bevroren bedrag is ook niet veel meer gegroeid en ligt op ruim 600 miljoen euro, zei hij.
Russen hebben vooral holdings in Nederland. Een hoofdkantoor met misschien een bankrekening en een kantoor. “Of er echte activiteiten zijn, is zeer de vraag”, aldus Blok.
Het vermogen zit bij werkmaatschappijen in andere landen waar de holding actief is. Op papier kan het hoofdkantoor veel geld bezitten, maar het geld van de omzet, vastgoed en andere zaken bevindt zich in andere landen. Daar kan niets van bevroren worden. Geld stallen de holdings in belastingparadijzen zoals Jersey.
Blok heeft inmiddels ontslag genomen als sanctiecoördinator. Hij vertrekt naar de Europese Rekenkamer.