Het is nog onduidelijk wanneer de Tweede Kamer zich over de spreidingswet gaat buigen. Het wachten is onder meer op ‘onderliggende wetgeving’, waarin uitvoeringszaken worden geregeld. Die is afgelopen vrijdag niet vastgesteld in de ministerraad. Dat gaat “op zijn vroegst” volgende week vrijdag gebeuren, heeft staatssecretaris Eric van der Burg (Asielzaken) aan de Kamer laten weten. De VVD is het niet eens met de manier waarop gemeenten de wet moeten uitvoeren, die moet zorgen voor een eerlijke verdeling van asielzoekers.
In die Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) wordt bijvoorbeeld vastgelegd wanneer en hoeveel bonus gemeenten krijgen als ze extra asielzoekers opnemen (de ‘wortel’). Ook zal de ‘stok’ daar waarschijnlijk in terugkomen: als gemeenten niet vrijwillig asielzoekers opnemen, worden ze daartoe gedwongen.
Vooral met die dwang hebben de liberalen van meet af aan grote moeite. Mede daardoor liet een compromis over de spreidinsgwet afgelopen zomer lang op zich wachten en kon de wet niet op 1 oktober worden ingevoerd, zoals Van der Burg had beoogd. De nieuwe deadline van 1 januari 2023 is ook al lang verstreken. Met opnieuw bezwaren van de VVD is het de vraag of 1 januari 2024 wel wordt gehaald. Ook is steun in de Eerste Kamer nog onzeker.
Toen Van der Burg zijn wet in maart bij de Kamer indiende, verzocht hij de wet met spoed te behandelen.
Daar wilde hij donderdag, met een rondetafelgesprek, een start mee maken. In dat gesprek wilde de Kamer van onder meer gemeenten en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) weten hoe zij tegen de uitvoerbaarheid van de wet aankijken. Na die hoorzitting zou de zogeheten schriftelijke inbreng van de fracties volgen en de reactie daarop van de staatssecretaris. Daarop volgt een commissiedebat, een plenair debat en de stemming. Nog niets is ingepland.
Er is nu een nieuwe datum voor het rondetafelgesprek gepland, 1 juni. Maar nu er ook vrijdag geen goedgekeurde AMvB ligt, willen PvdA en GroenLinks de hoorzitting opnieuw uitstellen tot “ná ontvangst van de het gehele wetgevingspakket”.
Ter voorbereiding op de hoorzitting had de Kamer namelijk, op verzoek van de twee partijen, om de AMvB gevraagd, “aangezien een belangrijk deel van de uitvoering nog in onderliggende wetgeving moet zijn geregeld”. Van der Burg had die toegezegd, maar omdat het kabinet er vrijdag geen klap op heeft gegeven, kreeg de Kamer het stuk niet. Daarop werd de hoorzitting op het laatste moment afgeblazen.