Italië moet er zelf voor zorgen dat de rente op zijn staatsleningen niet te hoog oploopt. Dat heeft premier Mark Rutte gezegd na een EU-top in Brussel. Daarmee geeft Rutte aan dat hij niet snel geneigd is extra steun voor Italië goed te keuren.
Er is de laatste tijd weer meer aandacht voor de groeiende verschillen tussen Italiaanse en Duitse staatsleningen. Door het afbouwen van het opkoopprogramma van de Europese Centrale Bank (ECB) en de aangekondigde rentestijging daalde de prijs van de obligaties op de beurzen. Daardoor kwam de opbrengst van die obligaties, ook wel ‘yield’ genoemd, boven de 4 procent uit. Met het opkoopprogramma kocht de ECB de afgelopen jaren veel Italiaanse staatsobligaties op, waardoor de rente die Italië hoefde te betalen laag bleef.
Het gat met de Duitse staatsobligaties groeide daarmee omdat dat land als veel kredietwaardiger wordt gezien. Duitse staatsleningen zijn daarom een veiliger belegging, menen investeerders. Dat verschil komt onder meer doordat de Italiaanse staatsschuld veel groter is ten opzichte van de omvang van de economie.
Economen kijken scherp naar het verschil tussen de Italiaanse en Duitse staatsobligaties, dat ook wel ‘spread’ genoemd wordt. De ECB moet daar bij zijn beleid namelijk op letten, omdat bij een te groot gat het risico bestaat dat de Italiaanse staatsleningen te duur worden om af te betalen en er een nieuwe eurocrisis ontstaat. Groot verschil ten opzichte van landen als Portugal, Ierland en Griekenland is dat de Italiaanse economie veel groter is en de staatsschuld dus ook.
Van zo’n crisis is nog lang geen sprake, stelde Rutte echter, die de situatie “beheersbaar” noemde. De premier wees ook naar de hervormingen die het Italiaanse kabinet doorvoert. “Dat zal de fundamenten van de Italiaanse economie helpen verbeteren.”
Tegelijkertijd wees Rutte op de handrem die Nederland en andere landen uit het vuur sleepte in ruil voor steun aan een EU-breed steunpakket van 800 miljard euro. Als landen niet aan de eis van hervormingen voldoen, worden betalingen uit dat fonds stilgezet. “Dat instrument is er om gebruikt te worden als het nodig is. Het heeft niet alleen maar een afschrikwekkende functie.”
Overigens heeft de ECB al aangekondigd te proberen de ‘spread’ klein te houden. Italië zelf zegt dat de staatsschuld nu weliswaar verhoudingsgewijs hoger is dan tijdens de eurocrisis, maar dat de gemiddelde rentelast veel lager is. Met de verwachte groei van de economie zal de schuld verhoudingsgewijs ook weer afnemen.