De grote Nederlandse pensioenfondsen doen nog steeds te weinig tegen mensenrechtenschendingen bij mijnbouw-, olie- en gasbedrijven waarin zij beleggen. Ze onderschrijven weliswaar de VN-richtlijnen hierover, maar in de praktijk leven ze die richtlijnen volgens onderzoekers van de Eerlijke Pensioenwijzer onvoldoende na.
Het samenwerkingsverband van organisaties als Amnesty International, Oxfam Novib en PAX keek bijvoorbeeld naar beleggingen in grote multinationals als Glencore, Shell, TotalEnergies en Rio Tinto bij tien grootste Nederlandse fondsen. Vervolgens werd aan de negen fondsen die hierin beleggen gevraagd welke acties zij hebben ondernomen om zaken als zeer onveilige werkomstandigheden en ernstige vervuiling van het leefgebied van omwonenden te voorkomen.
Acht van hen deden dat slechts zeer beperkt of helemaal niet, concluderen de onderzoekers. “Elk bedrijf in dit onderzoek maakte slachtoffers. Mensen die van hun land werden verdreven of familieleden verloren. De pensioenfondsen weten wat er speelt. Maar alleen Pensioenfonds Horeca & Catering belegt niet meer in deze tien bedrijven”, geeft Titus Bolten van de Eerlijke Pensioenwijzer aan.
Volgens hem mag van de andere negen fondsen ten minste verwacht worden dat zij aantonen dat zij de bedrijven op de schendingen aanspreken en voorwaarden stellen aan voortzetting van de relatie. “Toch verantwoorden de fondsen zich niet of nauwelijks; niet publiekelijk en ook niet als je ze ernaar vraagt.”
ABP, het grootste pensioenfonds van Nederland, laat in een reactie weten veel belang te hechten aan het respecteren van mensenrechten. Daarom erkent het fonds naar eigen zeggen het belang van onderzoeken als deze. “De score is lager dan we willen. Dat kan voor een deel worden verklaard doordat niet alle gevraagde informatie publiek beschikbaar is”, zegt een woordvoerster.
Ze wijst erop dat ABP heeft vermeld welke bedrijven het fonds aanspreekt op hun omgang met mensenrechten, maar niet in detail inzicht geeft in besproken kwesties, doelen en bijbehorende tijdslijnen. “Indien bedrijven onvoldoende verbetering laten zien, zullen we besluiten ons belang in dat bedrijf te verkopen, zoals dit in 2021 bij Glencore het geval was”, voegt ze verder toe. ABP is momenteel ook nog bezig om zijn beleid voor duurzaam en verantwoord beleggen verder aan te scherpen.