Museum Huis Doorn toont vanaf zaterdag hoe kunstenaars in Duitsland en Nederland verzet en verdriet in de Eerste en de Tweede Wereldoorlog in beeld hebben gebracht. Prinses Beatrix opent vrijdagmiddag de tentoonstelling in het kasteeltje waar de laatste Duitse keizer in 1919 in ballingschap ging.
Het thema lijkt nogal ruim bemeten, maar dat moet je volgens conservator Cornelis van der Bas anders zien. Huis Doorn herinnert aan de Eerste Wereldoorlog en die is onlosmakelijk verbonden met de Tweede, zegt hij. ,,Bovendien worden verzet en verdriet in beide oorlogen op dezelfde manier beleefd en in beeld gebracht.” Huis Doorn ziet door de combinatie ook een goede kans om meer aandacht te vragen voor de in ons land veel minder bekende wereldbrand van 1914-1918.
Er zijn zo’n 25 werken uit Duitsland onder de zestig bruiklenen voor de expositie. Van de Duitse kunstenaars die worden belicht, krijgt Käthe Kollwitz (1867 – 1945) extra aandacht. In het werk van Kollwitz, in Duitsland een begrip, komen verzet en verdriet samen. Ze verloor al in 1914 haar zoon Peter door oorlogsgeweld, wat haar tien jaar later nog aanzette tot het vol overgave maken van het affiche met de tekst Nie wieder Krieg (Nooit meer oorlog) voor een socialistische jeugddag.
Haar aanwezigheid in Doorn is pikant, vinden de organisatoren van de expositie, omdat zij slecht lag bij de keizer die later in Doorn zijn toevlucht zou zoeken. ,,Ze was socialistisch geëngageerd. Ze toonde op rauwe wijze de armoede. Keizer Wilhelm, die ook nog eens een traditionele smaak had, zag dat allemaal niet graag.”
Rond de eeuwwisseling had ze het al met zijn familie, de Hohenzollerns, aan de stok, vertelt Van der Bas. ,,In 1899 won ze een gouden medaille met grafisch werk over een weversopstand, dat we hier ook laten zien. De keizer weigerde de medaille uit te reiken: hij noemde de toekenning een degradatie van elke onderscheiding op de borst van verdienstelijke mannen.”
In 1906 maakte Kollwitz een affiche voor een tentoonstelling over arbeid, waarmee ze het opnam voor de thuiswerksters in de textielnijverheid. Keizerin Augusta wilde de tentoonstelling alleen openen als het aanplakbiljet werd afgeplakt, hetgeen gebeurde. Ook deze poster is in Doorn.
Eén van de blikvangers van Kollwitz’ hand is verder een pietà, een beeld van een om haar kind treurende moeder.
‘Verzet en Verdriet in Beeld’ duurt tot en met 27 januari.