Nog altijd kampen veel meer jongeren met gedachten aan zelfdoding dan voor de coronacrisis. Het aantal jongeren dat het leven soms niet meer ziet zitten, nam sterk toe tijdens de laatste lockdown. Sindsdien is het percentage van de jongeren met “serieuze suïcidale gedachten” amper gedaald. In juni en augustus was bovendien een opvallende stijging te zien in het aantal zelfdodingen onder jongeren tot 30 jaar.
Van de jongeren tussen de 12 en 25 jaar die meededen aan een groot onderzoek van onder meer het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) had in de laatste meetronde 16 procent last van dit soort gedachten. Dat is slechts 1 procent minder dan in december vorig jaar, toen het land op slot zat vanwege het hoge aantal coronabesmettingen. Het onderzoek werd uitgevoerd in juni, de resultaten verschenen donderdag.
Het daadwerkelijke aantal zelfdodingen onder jongeren nam vorig jaar al toe met zo’n 15 procent. Die stijging lijkt dit jaar door te zetten, waarschuwt onderzoeker Renske Gilissen van 113 Zelfmoordpreventie. In juni overleden 33 jongeren door zelfdoding, in augustus 34. Gemiddeld gaat het doorgaans om iets meer dan 20 gevallen per maand. Gilissen noemt de recente cijfers dan ook “zorgwekkend”.
Ook huisartsen zien nog steeds aanzienlijk meer jongeren die denken aan zelfdoding, of een zelfmoordpoging hebben gedaan, dan voor de coronapandemie. Het aantal consulten ligt nog steeds 39 procent hoger dan voorheen, blijkt uit het onderzoek van RIVM, Nivel en ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum.
Veel jongeren geven aan dat de coronacrisis nog steeds grote gevolgen heeft op hun leven. Bijvoorbeeld doordat zij een studieachterstand opliepen. “Daarnaast hadden ze het gevoel belangrijke jaren van hun leven gemist te hebben”, aldus het RIVM. Sociale contacten verminderden en een groot deel van de jongeren ervaart mentale en fysieke klachten, van angsten tot vermoeidheid. Van de ruim 4000 jongeren die meededen aan het onderzoek rapporteerde 37 procent psychische problemen. Bijna de helft (49 procent) ervaart weleens eenzaamheid, een even groot deel van de ondervraagden heeft last van stress.
Uit verdiepend onderzoek van 113 Zelfmoordpreventie blijkt dat vooral jongvolwassen mannen kwetsbaar zijn. Vaak zijn jonge mensen die hun eigen leven beëindigen vroegtijdige schoolverlaters, veelal van het mbo. Naast psychische problemen spelen geldzorgen een rol. Ook mensen uit de lhbti-gemeenschap zijn oververtegenwoordigd.
Dit soort inzichten biedt volgens Gilissen wel mogelijkheden om het probleem gericht aan te pakken. “We moeten allemaal aan de slag”, zegt ze. Dat geldt niet alleen voor de zorg, maar bijvoorbeeld ook voor scholen en de schuldhulpverlening. “Het begint vaak met kortdurend verzuim, dat vervolgens overgaat in langer verzuim. Dat zijn momenten om in te grijpen. Het is heel belangrijk om het contact met jongeren te houden.”