‘Je leven voorbij zien flitsen’ of ‘het licht zien aan het eind van de tunnel’ zijn twee van de vele mythes die horen bij het eeuwige mysterie: de dood. Wat gebeurt er als we sterven? Uit recent onderzoek blijkt een antwoord op deze vraag te komen.
Voor het onderzoek ontleedde neuroloog Cameron Shaw het (aan de wetenschap gedoneerde) brein van een vrouw om te weten te komen wat zij doormaakte vlak voor haar dood. Daaruit bleek dat de laatste dertig seconden van iemands leven opgedeeld kunnen worden in fases van tien seconden. En waarom slechts tien? Dat komt doordat de bloedtoevoer naar ons brein van onderuit ons lichaam komt en dus ‘van boven naar beneden’ afsterft.
Fase 1: zelfbesef verdwijnt
Het allereerste wat wegebt als we doodgaan volgens Shaw zijn onze meest menselijke eigenschappen. “Ons zelfbesef, onze zin voor humor en de mogelijkheid om vooruit te denken, verdwijnt binnen de eerste tien à twintig seconden. Daarna, als de golf van bloedeloze hersencellen zich verspreidt, worden ook onze geheugen- en taalcentra geraakt tot we alleen nog met een kleine kern achterblijven.”
Fase 2: licht
‘Het licht aan het eind van de tunnel zien’, is volgens de onderzoeker écht mogelijk. “We weten uit ervaring dat er plotseling tunnelvisie kan ontstaan wanneer je de bloedtoevoer naar het brein verliest. Het eerste wat je merkt wanneer je flauwvalt, is het nauwer worden van je zicht, gevolgd door zwart. Je zou kunnen argumenteren dat de dood zich op dezelfde manier inzet omdat dezelfde mechanismen werken en het een onderbreking is van de bloedstroom naar de hersenen.”
Fase 3: toekijken
“Ik heb ooit een instructeur gehad in neurowetenschap die een bijna-doodervaring had en uit zijn lichaam getreden was”, vertelt Shaw aan VICE. “Ze probeerden hem te reanimeren en hij zei dat hij daarop had toegekeken. Toen hij weer wakker was vertelde hij iedereen wat hij gezien had, maar van alles wat hij vertelde was er niets daadwerkelijk gebeurd.” De reden? “Het brein kan een visuele wereld rondom jezelf heen creëren die heel erg lijkt op de realiteit maar die dat in werkelijkheid niet is, omdat je eigenlijk blind bent.”
Misschien willen we wel helemaal niet weten hoe het precies zal lopen, maar de nieuwsgierige aagjes onder ons hebben nu wellicht wel iets meer duidelijkheid.