Zoals elk jaar op 4 mei staat Nederland ook dit jaar stil bij de burgers en militairen die zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties. Door het hele land zijn herdenkingen en plechtigheden, voor het eerst ook weer met publiek nu de coronamaatregelen niet meer gelden.
Om 11.00 uur spreekt Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp op de herdenking bij de Erelijst van Gevallenen 1940-1945, waarna kransen worden gelegd. Dat gebeurt dit jaar voor het eerst in het tijdelijke gebouw van de Tweede Kamer. Voorheen lag de erelijst op het Binnenhof in het Kamergebouw dat nu wordt gerenoveerd.
Op het Nationaal Ereveld in Loenen is om 13.30 uur een militaire herdenking, waar minister Hanke Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) zal spreken en waar een film te zien is over verzetsstrijder Anton de Kom, met een bijdrage van zijn kleindochter.
Vanaf 14.00 uur worden bij het Nationaal Monument Kamp Vught de 750 mensen herdacht die in dat kamp zijn overleden of gefusilleerd. Een kleinzoon en achterkleinzoon van verzetsstrijder Anton de Kom vertellen daar over hun familiegeschiedenis en rapper Diggy Dex verzorgt de muzikale intermezzo’s.
In het voormalige doorgangskamp Westerbork in Drenthe begint om 19.00 uur een herdenking met een stille tocht. Vanuit Westerbork werden meer dan 102.000 Joden per trein gedeporteerd naar concentratie- en vernietigingskampen in onder meer Duitsland.
Ook op het Militair Ereveld Grebbeberg in Rhenen is weer een fysieke herdenking waar publiek welkom is, met klokgelui, een stille tocht, kransleggingen en een defilé langs de graven. Op dit Ereveld liggen ruim 850 gesneuvelde Nederlandse militairen begraven.
De oorlog in Oekraïne wordt deze 4 mei op verschillende manieren belicht, onder meer bij de Nationale Kinderherdenking in Madurodam. Tijdens deze herdenking, die om 19.15 uur begint, vertelt de 12-jarige Markiian uit Kiev over zijn vlucht voor de oorlog in Oekraïne.
De Dodenherdenking op de Dam in Amsterdam geldt als nationaal gedenkmoment. In de Nieuwe Kerk spreekt historicus en presentator Hans Goedkoop de 4 mei-voordracht uit, onder de titel Wat niet mag. Rond 19.50 uur begint de plechtigheid buiten op de Dam. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima leggen namens de Nederlandse bevolking een krans bij het Nationaal Monument. Een militaire trompettist blaast de Taptoe, waarna om 20.00 uur twee minuten stilte volgen. Burgemeester Femke Halsema houdt daarna een toespraak. De burgemeester van Amsterdam doet dat om de drie jaar, in de tussenliggende jaren worden er andere sprekers voor uitgenodigd. Vorig jaar was de eer aan André van Duin. Deze herdenking wordt live uitgezonden door de NOS.
RTL4 doet traditiegetrouw rond de twee minuten stilte verslag van de herdenking op de voormalige fusilladeplaats Waalsdorpervlakte in de duinen van Wassenaar. Onder het luiden van de Bourdonklok lopen mensen in een stoet langs het monument. De klok zwijgt om 20.00 uur.
Deze 4 mei eindigt zoals altijd vlak voor middernacht met de ontsteking van het Bevrijdingsvuur in Wageningen, waar in 1945 over de capitulatie werd onderhandeld in hotel De Wereld. Met de vuurceremonie wordt Bevrijdingsdag, 5 mei, ingeluid. Het vuur wordt daarna door 1500 hardlopers verspreid door heel Nederland.