Op het terrein van “het veelkoppige vraagstuk AI” bekijkt het kabinet of er een zogenoemd ‘rapid response team’ kan worden opgericht, zei demissionair wetenschapsminister Robbert Dijkgraaf woensdag. In zo’n team zouden overheid, wetenschap, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties over kunstmatige intelligentie (AI) “in gesprek kunnen komen, dit in lijn met de razendsnelle ontwikkelingen op dit terrein”. Zo’n team zou de nodige adviezen kunnen geven, schetste hij.
Dijkgraaf zei dat in een lezing bij de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB), waarin hij in bredere zin bepleitte dat de werelden van wetenschap en die van beleid naar elkaar toe moeten bewegen. Want volgens hem sluiten de twee nog niet goed genoeg op elkaar aan.
“Een beetje alsof je vanuit Nederland op vakantie gaat naar een ver land, je telefoon wilt opladen en er dan achter komt dat de stekker niet in het stopcontact past. We hebben langzamerhand een hele tas vol verloopstekkers en transformatoren. Kunnen we dit niet slimmer en duurzamer aanpakken met een universele science for policy-reisstekker?”, vroeg de minister zich af.
Op enkele onderwerpen slaan wetenschap en de overheid wel de handen ineen. Zo trekt regeringscommissaris Mariëtte Hamer op met “een netwerk van wetenschappers” in haar strijd tegen onder meer seksueel geweld en wordt de expertise van wetenschap ingezet om dreigingen in Nederland te detecteren en zo de veiligheid te borgen.
Maar tijdens de lezing kwam hij met voorbeelden, zoals bijvoorbeeld tijdens de coronacrisis, waarbij de wetenschap beleidsmakers krachtiger hadden kunnen ondersteunen. In de vorm van een “bruggenhoofd” en geen “tijdelijke pontonbrug”, schetste hij.
Hij wees op voorbeelden in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, waar onafhankelijke wetenschappers zich op meer concrete manier verbinden aan ministeries, weliswaar tijdelijk. “Concrete stappen voorwaarts” in Nederland zouden volgens hem dan ook zijn dat gerenommeerde toponderzoekers tijdelijk “het wetenschappelijk bruggenhoofd in een ministerie versterken” en er meer dialoog is. “Ik zou daar dan ook het ministerie van Algemene Zaken bij betrekken, zodat ook onze minister-president van het allerbeste wetenschappelijk advies wordt voorzien.”