De EU gaat vanaf vrijdag een nooit eerder gebruikte verordening inzetten om Europese bedrijven die zowel in Iran als in de VS actief zijn te beschermen tegen Amerikaanse sancties. ,,We moeten nu handelen en dat zullen we ook doen”, zei Europees Commissievoorzitter Juncker nadat hij op een top in het Bulgaarse Sofia groen licht had gekregen van de regeringsleiders.
Met de verordening erkent de EU de sancties niet en kunnen ondernemingen gewoon blijven draaien. Voor eventuele verliezen kunnen ze worden gecompenseerd. De Europese Commissie heeft het in 1996 bedachte scenario uit de kast gehaald om het nucleaire akkoord met Iran te redden.
De Amerikaanse president Donald Trump heeft zich uit de deal van 2015 teruggetrokken en wil weer sancties instellen. De EU-leiders bogen zich over manieren om Europese bedrijven daartegen te beschermen en zijn positief over het ‘blokkadestatuut’. Dat werd indertijd opgesteld toen de VS met sancties dreigden tegen Europese bedrijven die zaken deden met Cuba, Libië en Iran.
De EU is erop gebrand de Iran-deal in stand te houden omdat het volgens de unie de beste garantie biedt op veiligheid in de regio en Europa. Ook andere opties liggen op tafel, zoals voor Iraanse olie in euro’s betalen in plaats van in dollars.
Volgens premier Mark Rutte is het ,,essentieel dat de EU eensgezind blijft optrekken” in relatie tot de VS, over zowel ,,prangende onderwerpen” als het nucleaire akkoord met Iran als de handelsrelatie. ,,Wat betreft Nederland is het van belang dat Europa in gesprek moet blijven met de VS, maar het kan ook niet zo zijn dat we onder druk met de VS onderhandelen over onze handelsrelatie.”
Over de dreigende Amerikaanse importheffingen op staal en aluminium per 1 juni zei hij: ,,Ons doel is een permanente uitzondering of, nog beter, eliminatie van de heffingen. Europa is vanzelfsprekend bereid om met de VS te werken aan gedeelde zorgen zoals overcapaciteit op de staal- en aluminiummarkten en bescherming van intellectueel eigendom.”