De linkse oppositie wil oliebedrijven aanpakken die overheidssteun ontvangen, en tegelijkertijd hun aandeelhouders spekken door eigen aandelen in te kopen. Zij moeten worden uitgesloten van subsidieregelingen, bijvoorbeeld voor de stimulering van duurzame energie, vinden GroenLinks en de PvdA.
Het voorstel van GroenLinks-Kamerlid Suzanne Kröger kan op weinig begrip rekenen bij de coalitiepartijen. VVD-Kamerlid Silvio Erkens noemt het “onuitvoerbaar”. Europese regels staan volgens hem niet toe dat bedrijven worden uitgesloten. CDA’er Henri Bontenbal spreekt van een ondoordacht plan en een “zwaktebod”. Beiden beschuldigen de linkse partijen van “platte voorstellen” in verkiezingstijd.
Vorige week werd bekend dat Shell, geholpen door de hoge olieprijzen, vorig jaar ruim 38 miljard euro winst heeft gemaakt. Het bedrijf sluist een deel van die miljardenwinst door naar de eigen aandeelhouders door aandelen in te kopen en het dividend te verhogen. Door daarvoor te kiezen en aan de andere kant subsidies op te strijken voor verduurzaming, gaat Shell “door een morele ondergrens”, zegt Kröger. “Ik vind het bizar dat de VVD zegt: dat is prima, ga je gang.”
Klimaat- en energieminister Rob Jetten ontraadt het voorstel van de linkse partijen. Het is volgens hem niet alleen onuitvoerbaar, maar kan ook het halen van de klimaatdoelen in gevaar brengen. Jetten wijst erop dat duurzaamheidssubsidies ook bedoeld zijn om technieken te stimuleren die anders niet rendabel zouden zijn.
Wel spreekt ook Jetten opnieuw zijn “verontwaardiging” uit over de megawinsten van Shell en zijn branchegenoten. Die roepen volgens hem de vraag op of zij klanten afgelopen jaar niet te veel hebben laten betalen. Ook roept hij de oliemaatschappijen om die winsten in te zetten voor investeringen in verduurzaming van de energievoorziening. Daarbij zal ook de vraag gesteld worden of steun vanuit de overheid wel “echt nodig is”.
De twee linkse partijen pleitten er eerder al voor de solidariteitsheffing die oliebedrijven vorig jaar opgelegd kregen op hun overwinsten, met terugwerkende kracht te verhogen. Ook voor dat voorstel kregen zij de handen niet op elkaar bij de coalitiepartijen, die overigens wel lieten weten het ongemak over de torenhoge winsten in de oliesector te delen.