De Europese Commissie stelt nieuwe begrotingsregels voor de eurolanden voor die meer op de individuele noden en behoeften van de lidstaten zijn afgestemd. De regeringen kunnen in samenspraak met Brussel zelf gaan bepalen hoe zij hun schulden op de middellange termijn omlaag willen brengen. Het voorgestelde pakket geeft ze volgens de commissie ook meer ruimte voor noodzakelijke investeringen.
De Europese regels over begrotingstekorten en staatsschulden die in het zogeheten Stabiliteits- en Groeipact (SGP) wettelijk zijn vastgelegd, gaan echter niet overboord. Een begrotingstekort van maximaal 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp) en een maximale overheidsschuld van 60 procent van het bbp blijven de norm voor de eurolanden. Maar de weg daarnaartoe wordt volgens de commissie moderner en transparanter. En de afspraken die de lidstaten met de commissie maken over hun begrotingsbeleid zullen worden gehandhaafd, belooft het dagelijks EU-bestuur.
Nederland was een van de voortrekkers van het idee om regeringen meer zeggenschap te geven in hun schuldenaanpak. Voor het kabinet zijn schuldhoudbaarheid, transparantie en handhaving belangrijke voorwaarden om te kunnen instemmen met de voorstellen.
Volgens vicevoorzitter Valdis Dombrovskis zijn de algemene regels uit de jaren negentig niet meer van deze tijd. “We gaan weg van die one-size-fits-all-aanpak”, aldus de Let. De lidstaten moeten elk hun eigen plan bij de commissie indienen waarin ze hun begrotingsdoelstellingen, te verwachten uitgaven en schuldbeleid voor een periode van ten minste vier jaar toelichten. Deze plannen worden dan door de commissie beoordeeld en moeten door de ministers van Financiën worden goedgekeurd. Dombrovskis waarschuwt dat landen die zich niet houden aan de afspraken een boete kunnen krijgen.
De begrotingsregels werden kort na het begin van de coronapandemie in 2020 tijdelijk buiten werking gesteld zodat de EU-landen hun bedrijven en burgers ongestraft konden steunen. De opschorting werd verlengd omdat de EU vervolgens door de Russische inval in Oekraïne in een energiecrisis werd gestort en de inflatie opliep.
De EU-landen zijn het erover eens dat de teugels geleidelijk weer moeten worden aangehaald, maar wel op een andere manier dan voorheen. De ministers van Financiën willen over de voorstellen nog dit jaar een akkoord sluiten zodat het SGP volgend jaar weer kan worden toegepast.