Het kabinet wil op politiek en economisch vlak de samenwerking met Afrika verbreden en verdiepen. Daarbij moet gelijkwaardigheid meer dan voorheen centraal staan tussen Nederland en de Afrikaanse landen, melden de ministers Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken en Liesje Schreinemacher van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking aan de Tweede Kamer. Nederland moet wat hun betreft “een aantrekkelijke” handelspartner zijn voor de tientallen Afrikaanse landen.
De bewindslieden stelden daartoe voor het eerst een Afrikastrategie op waarin ze hun visie en doelen uiteenzetten voor gewenste ontwikkelingen in de komende tien jaar, waarbij ze aansluiten op veranderende verhoudingen tussen Europa en het Afrikaanse continent. Het gaat om gedeelde en wederzijdse belangen op het gebied van klimaatverandering, veiligheid, stabiliteit, armoedebestrijding, voedselzekerheid en een grotere welvaart.
Het kabinet wijst erop dat Afrika een steeds belangrijkere rol speelt op het wereldtoneel. Het gaat niet alleen om de geopolitieke belangen en veiligheid, maar ook om handel en om grondstoffen die wereldwijd van groot belang zijn. Afrika beschikt over “grote voorraden van kritieke grondstoffen lithium, kobalt en zeldzame aardmetalen die van belang zijn voor de energietransitie. Veel van die grondstoffen gaan nu vanuit Afrika eerst naar andere landen voor verwerking voordat ze in de EU terechtkomen. Ook Afrikaanse landen hebben er baat bij om de grondstoffen zelf te verwerken.”
De EU is de belangrijkste handelspartner en investeerder in Afrika. Het kabinet hamert op een goede positie van de EU ten opzichte van concurrerende landen zoals China, Rusland en de Golfstaten. Een belangrijke rol is dan ook weggelegd voor het bedrijfsleven, dat wederzijds goede afspraken kan maken met Afrikaanse partners en ze kan ondersteunen.
Op sommige onderwerpen zoals energietransitie en migratie (opvang en terugkeer van asielzoekers) zullen belangen uiteenlopen en kan er spanning ontstaan, beseffen de ministers. Dan is het belangrijk dat er erkenning en ruimte is voor elkaars positie. Ze benadrukken in de nota ook dat “vrouwen en jongeren een centrale rol innemen” in het hele beleid.
De 54 landen in Afrika vormen een enorm potentieel voor arbeidskrachten en afzetmarkten. De bevolking is jong: in 2050 woont de helft van alle jongeren in de wereld in Afrika. En het aantal inwoners stijgt de komende 25 jaar fors: in totaal zal de bevolking van Afrika naar verwachting verdubbelen van 1,2 tot 2,4 miljard inwoners.