De helft van de verkiesbare kandidaat-Kamerleden van NSC, de nieuwe partij van Pieter Omtzigt, heeft geen politieke ervaring. Veertien van de 28 kandidaten die volgens de peilingen kans maken op een zetel is eerder actief geweest in de landelijke of regionale politiek. Van de andere partijen die hoog staan in de peilingen is dit 73 tot 97 procent. Dat blijkt uit een analyse van ANP op basis van de kandidatenlijsten.
De BBB staat volgens de meest recente Peilingwijzer op zeven tot elf zetels. Van de elf hoogstgeplaatste kandidaten op de lijst hebben er acht ervaring in de lokale of regionale politiek. Bij VVD, PVV en GroenLinks-PvdA hebben bijna alle kandidaten die kans maken op een zetel politieke ervaring.
De PVV telt opvallend veel kandidaten die eerder in de landelijk politiek actief waren. 76 procent van, volgens de peilingen, verkiesbare kandidaten heeft ervaring in de Eerste of Tweede Kamer. Hierna volgen de VVD (73 procent) en GroenLinks-PvdA (60 procent). BBB (36 procent) en NSC (18 procent) hebben als nieuwe partijen relatief minder verkiesbare kandidaten met Kamer-ervaring op de lijst staan.
Politicoloog Martin Rosema van de Universiteit Twente zegt dat het voor het parlement goed is als er een grote hoeveelheid Kamerleden is die ervaring heeft. “Kamerleden hebben tijd nodig om gewend te raken aan het reilen en zeilen in de politiek. Dat kan soms wel een paar jaar duren. Een Kamerlid moet de regering controleren en doet soms initiatiefvoorstellen. De kans is groot dat je als onervaren politicus wat minder effectief bent”.
Pieter Omtzigt is, op Wilders na, de meest ervaren politicus in de Tweede Kamer. De nummer drie, vier en vijf op de kieslijst van NSC hebben geen ervaring in de politiek, maar wel als rechter, bewindvoerder bij de Europese Bank voor Wederopbouw en als strategisch adviseur bij de Rijksoverheid. Omdat Omtzigt zelf veel politieke ervaring meeneemt, evenals mensen uit zijn netwerk die niet ver van Den Haag afstaan, zal het wegwijs worden van nieuwe leden in de Tweede Kamer in vergelijking met leden van nieuwe kleine partijen die verder van de politiek afstaan soepeler gaan, zegt Rosema.
Volgens Rosema kan een gebrek aan ervaring ook wat opleveren. “Vernieuwing kan ook ideeën met zich meebrengen.” Ook is het volgens hem voor nieuwe Kamerleden van nieuwe partijen makkelijker om zich onafhankelijk van de regering op te stellen. Omtzigt liet eerder weten dat hij de ambitie heeft om de politieke en bestuurlijke verhoudingen in Den Haag te veranderen. Ook moet de rol van de premier kleiner worden en de Tweede Kamer een meer leidende rol krijgen in de politieke besluitvorming.
ANP onderzocht de kandidatenlijsten van de vijf partijen die naar verwachting de meeste zetels zullen behalen. Op basis van de laatste Peilingwijzer, gepubliceerd op 15 november, is gekeken hoeveel zetels een partij kan halen en welke politici volgens de zetelpeiling op een verkiesbare plek staan als de verkiezingen vandaag zouden plaatsvinden.