Er is steeds meer aandacht voor de samenhang tussen een jeugdtrauma en het hebben van psychische klachten op latere leeftijd. Volgens Charlotte (44) (gefingeerde naam), die tussen haar vierde en tiende seksueel is misbruikt door haar vader, mag dit nog veel meer. “De klassieke hulpverleners zijn bij een psychose meer geneigd te kijken naar je huidige klachten dan verder te kijken naar wat er in het verleden is gebeurd.”
De week van de psychiatrie staat dit jaar in het teken van het hebben van een trauma. In Nederland krijgt een op de zes kinderen en jongeren (0-18 jaar) te maken met seksueel geweld. “Als je vroeger iets naars hebt meegemaakt, zoals in mijn geval incest, kan dit op latere leeftijd psychische klachten tot gevolg hebben. Voor dit verband is eigenlijk pas de laatste jaren veel meer erkenning gekomen.”
“Op mijn tiende had ik pas door dat het niet normaal was”
In de zes jaar dat Charlotte is misbruikt door haar vader, terwijl haar moeder in de avond aan het werk was, had ze niet door dat dit niet normaal was. “Rond mijn tiende had ik dit pas door en heb ik tegen hem gezegd: ‘ik ga het aan mama vertellen.’ Rond die tijd hield mijn moeders baan op, wat er mede voor heeft gezorgd dat het misbruik is gestopt.”
“Hij werd heel boos en ontkende alles”
De middelbare school is Charlotte goed doorgekomen met behulp van gesprekken met een kinderpsycholoog. Op haar 21ste werd het echter duidelijk dat Charlotte getraumatiseerd was. “Ik raakte in de war en mijn studie liep niet goed. De herinneringen aan het misbruik kwamen naar boven. Ik heb toen mijn eerste psychose gehad, waarvoor ik ben opgenomen. Mijn ouders zijn me komen opzoeken. Toen heb ik voor het eerst mijn vader geconfronteerd met het misbruik. Hij werd heel boos en ontkende alles.”
In die tijd werden mensen zoals ik niet serieus genomen, aldus Charlotte. “Mensen denken: die vrouw verzint maar wat. Dit werd versterkt omdat mijn vader vriendelijk en aardig overkwam.” Charlotte kent veel ervaringsdeskundigen, die ook nooit zijn geloofd door hun hulverleners. Iemand zei me ooit: ‘niet geloof worden, is pijnlijker dan het misbruik zelf’.”
Uiteindelijk is Charlotte nog twee keer met een psychose opgenomen. “Inmiddels gaat het goed met me. Ik heb een bipolaire aandoening, waarvoor ik medicijnen slik. Ik kan sinds kort op kleine schaal over het misbruik praten, maar ik praat er liever niet over. Incest doet iets met je loyaliteit.”
Tot aan zijn dood ontkend
Haar vader is inmiddels overleden en heeft tot aan zijn dood het misbruik ontkend. “Ik heb hem in 2000 nog één keer geconfronteerd en toen dacht ik: ik laat het. Mijn moeder heeft al die tijd gedacht dat ik in de war was, maar gelooft me inmiddels wel. Voor haar is het lastig te rijmen dat haar eigen man, die een goede man was tot zoiets in staat is.”
Charlotte denkt dat het belangrijk is om met haar verhaal naar buiten te treden. “Misschien dat iemand dit verhaal leest en zich erin herkent. Kindermisbruik kan leiden tot een psychose en die samenhang moeten mensen weten. Als er niet verder wordt gekeken of wordt doorgevraagd, krijgt iemand niet de behandeling die hij of zij nodig heeft. Er zijn nog steeds hulpverleners die denken: het heeft geen zin om zo’n trauma van zo lang geleden te behandelen.”
Lees ook: