Aantal kinderen met stress door prestatiedruk neemt toe

Stress is heel normaal, zolang het zich niet opstapelt of chronisch wordt, aldus Frans Pijpers, adjunct-directeur van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ). Dat steeds meer kinderen op jonge leeftijd stress ervaren, vindt hij zorgelijk. Pijpers doet momenteel onderzoek naar stress onder kinderen. “Ouders mogen zichzelf de vraag stellen of ze bijdragen aan de heersende prestatiedruk en informatie-overload .”

Als je kijkt naar de huidige problematiek waar jeugdgezondheidszorg zich op richt, hebben we anno 2018 te maken met armoede, schoolverzuim en kindermishandeling, aldus Pijpers. “Een belangrijke gemeenschappelijke factor in deze problematiek is stress.” Daarnaast vangt Pijpers steeds vaker signalen op dat het aantal kinderen met stress ook toeneemt door prestatiedruk en een overvloed aan prikkels.

Genoeg reden voor Pijpers om samen met Frans Feron, professor aan de Universiteit Maastricht, te werken aan een onderzoek naar Early Life Stress, oftewel de gevolgen van stress op jonge leeftijd. “We hebben in Nederland tot nu toe niet voldoende nagedacht of onderzocht hoe stress zich ontwikkelt. Met name de biologische kant, dus hoe werkt stress in het lichaam, is nog nooit in Nederland onderzocht.”

Met name de pubertijd en de eerste duizend dagen vanaf conceptie zijn belangrijke fases voor de ontwikkeling van het stressnetwerk in de hersenen, aldus Pijpers. “Wanneer stress chronisch wordt als kind loop je als volwassene de kans op het krijgen van ziektes. Maar je ziet nu al jongeren die last hebben van oververmoeidheid, slecht slapen, buikpijn, hyperventileren en zelfs depressies.”

Hoe leer je als kind omgaan met stress en wat kunnen ouders hierin betekenen? “Uitdagingen zijn voor kinderen nodig om zich te ontwikkelen. Je moet die dus niet wegnemen. Wel is het goed om als ouder je kind te ondersteunen bij het leren van nieuwe dingen, zoals fietsen of het geven van een spreekbeurt. Het is heel belangrijk dat kinderen zelfvertrouwen krijgen. Daar kunnen ouders goed bij helpen.”

Door je kinderen te prijzen, door mee te leven en betrokken te zijn bij hoe je kind zich ontwikkelt, kan je stress verminderen. “Maar ook meditatie en ontspanningstechnieken helpen als een kind zich gespannen voelt. Bij prestatiedruk is het goed als ouders zich afvragen wat hun eigen rol hierin is. Laat kinderen vertellen hoe ze die druk ervaren en praat over welke emoties ze hebben.”

Verder kunnen ouders ervoor zorgen dat er een evenwicht is tussen het gebruik van internet en sociale media en buiten bewegen. “De hersenen raken oververhit van alle prikkels die er zijn. Voorbeeldgedrag is belangrijk.“ Dat kinderen niet de enige zijn die steeds meer last hebben van stress blijkt wel uit het feit dat een kwart van het ziekteverzuim op werk komt door arbeidsstress.

Volgens Pijpers hebben we te maken met een maatschappelijk probleem. “Ik hoop met ons onderzoek dat stress onder kinderen meer op de agenda komt te staan, ook bij politici. We mogen met elkaar gaan kijken hoe we dit op een goede manier preventief kunnen aanpakken. Stress hoort bij het leven, maar we moeten voorkomen dat het niet te veel wordt.”