Opvoeden: de grootste veranderingen gedurende de afgelopen 100 jaar

Wat je vroeger als kind op je boterham wilde, deed er niet toe. In de jaren 50 zeurde je niet en kon het zomaar zijn dat je een droge boterham kreeg. Dat er in honderd jaar tijd veel kan veranderen op het gebied van opvoeden, blijkt wel uit het onlangs verschenen boek van pedagoog en schrijfster Marga Schiet. “Mijn moeder moest vijf kilometer op haar klompen naar school lopen. Nu worden kinderen met de auto gebracht.”

In haar boek ‘Een boterham met tevredenheid: honderd jaar opvoeden in Nederland’ laat Marga aan de hand van persoonlijke verhalen van haar moeder, interviews met 35 mensen en resultaten van onderzoeken naar maatschappelijke ontwikkelingen zien wat er in honderd jaar is veranderd rondom gezinnen en opvoeding. “Mijn moeder is bijna honderd jaar geworden. Zij is de leidraad in mijn boek."

Wat is Marga opgevallen? “Vroeger had je niets te willen en hield je je mond als volwassenen aan het woord waren. Nu lijkt het er soms op dat kinderen zeggen wat ouders moeten doen. De verhouding tussen kinderen en ouders is enorm veranderd. Vroeger was er nog autoriteit, nu wordt er onderhandeld en wordt er meer aan kinderen gevraagd.”

Daarnaast is er volgens Marga meer bekend over de ontwikkeling van kinderen. “Als je vroeger een druk jongetje was, kreeg je een klap of werd je uit de klas gestuurd. Nu wordt er gekeken waarom een kind bepaald gedrag vertoont. Ook zijn we minder streng dan vroeger. Een van de geïnterviewden vertelde dat ze vroeger werd vastgebonden in haar kinderstoel, omdat ze geen spruitjes wilde eten.”

Het is voor kinderen een andere wereld geworden, zowel binnen als buiten, aldus Marga. “Vroeger hing je achter een vuilniswagen en mocht je op bouwplaatsen spelen. Dat gebeurt nu niet meer. Ook zijn de gezinnen vandaag de dag kleiner en zijn we thuis met minder mensen. We hebben ruimere huizen, kinderen hebben eigen kamers en meer speelgoed. De afgelopen tien jaar zijn we achter schermen gaan zitten.”

Tenslotte is er een groot verschil in levenshouding gekomen, waarbij het geloof veel minder tot niet een rol speelt. “Als je stout was, zou God of Maria je straffen. Nu is er niets meer boven ons en is het ‘ik’ belangrijk geworden. We zijn nu zelf het uitgangspunt, waarbij ouders meer op zichzelf zijn aangewezen dan op het geloof of politieke partijen.”

Marga kan niet zeggen welke tijd beter of slechter is. “Ik denk dat je moet kijken naar de omstandigheden en de tijd waarin er wordt opgevoed. Vroeger hadden kinderen minder kans om zich te ontwikkelen en de gezondheidszorg was slecht. Nu hebben kinderen alles, maar kampen ze met overvolle programma’s en te veel prikkels. Daarbij willen ouders het allerbeste voor hun kind. Dat maakt het opvoeden best zwaar, zeker als je eigen leven ook druk is.”

Ben je benieuwd geworden naar het boek ‘Een boterham met tevredenheid: honderd jaar opvoeden in Nederland’? Ga naar de Facebookpagina van Nieuws.nl en maak kans op het boek.