Hoe kan ik ervoor zorgen dat maatschappelijke onderwerpen waar niet of moeilijk over gesproken wordt met behulp van kunst toch bespreekbaar worden? Dit is een vraag die beeldkunstenaar Stijn Schenk zich zeven jaar geleden stelde. Een van die onderwerpen is seksueel geweld tegen vrouwen. Veel vrouwen in zijn directe omgeving, waaronder zijn eigen vrouw, worstelen met de impact hiervan. Met behulp van strips zorgt Stijn ervoor dat verhalen van mensen het grotere publiek bereiken. “Het is mijn wens om mensen te raken en iets te brengen wat belangrijk is.”
Zeven jaar geleden deelde de vrouw van Stijn over haar misbruik in haar jeugd. Ze kwamen toen met het idee om ook andere vrouwen te helpen om hun verhaal te vertellen over hun seksueel misbruik of geweld. “Vrouwen worden op vele manieren onderdrukt, of dit nu vanuit de maatschappij is of binnen een relatie. Vrouwen worden nog steeds tegengewerkt.”
Waar mogen we met elkaar in gesprek?
Met steun van het BankGiro Loterij fonds is Stijn de verhalen van vrouwen gaan vertellen met behulp van negentien tekenaars. Hij is anderhalf jaar bezig geweest waarin hij instanties, stichtingen, hulporganisaties, vrouwen en tekenaars heeft gesproken, waarin Stijn de schakel is die iedereen bij elkaar brengt. “Ik heb acht thema’s uitgekozen waar vrouwen mee worstelen, zoals misbruik, huiselijk geweld, slut shaming en onveiligheid. Wat wordt er niet gecommuniceerd en waar mogen we met elkaar en onszelf over in gesprek?”
Het resultaat is het boek ‘Verhalen van Vrouwen’, met onder andere vijftien bijzondere beeldverhalen. “Alle thema’s hebben twee verhalen in het boek, een wat algemener verhaal over een vrouw die zich los maakt uit eens schadelijke situatie en een ervaringsverhaal van een vrouw bij wie het thema een plek heeft gekregen en die vertelt hoe haar leven na bijvoorbeeld het huiselijk geweld of het seksueel misbruik eruit ziet.”
Een van de verhalen in het boek gaat over het Safe Street project van UN Women Nederland. “Vrouwen kunnen niet aan wat ze willen en voelen zich niet overal veilig. Un Women Nederland neemt hier een voortrekkersrol in.” Ook zit er een serie prenten in het boek over de binnenwereld van dansers. “Ik heb acht vrouwelijke dansers en choreografen, van het NDT, met acht tekenaars in contact gebracht. Elke prent probeert de essentie te vangen van de emotie van die vrouwen over zaken die hen bezighouden. Geweld hoeft niet altijd fysiek te zijn.”
Internationale Vrouwendag
Vandaag is het Internationale Vrouwendag en start de HeforShe week van UN Women Nederland. “Ik ben nu met mannen bezig. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat mannen minder geweld gebruiken tegen vrouwen? In de HeforSheweek wordt een persoonlijk project over mijzelf gepresenteerd, waarin ik mijn verhaal vertel. Het is mijn diep persoonlijke zoektocht naar verbinding, een proces dat parallel loopt met het proces van verwerking van het misbruik van mijn vrouw. Ik merkte in het proces met mijn vrouw dat er bij mij ook een hoop vast zat, zoals mijn drang naar controle en mijn hoge verwachtingen.”
Stijn heeft een open tekst geschreven over zijn relatie en de veranderingen die hij en zijn vrouw hebben doorgemaakt. “Ik heb dertien tekenaars gevraagd om beelden bij mijn verhaal te maken. Deze week worden de zestien prenten die het verhaal van de afgelopen jaren verbeelden gepresenteerd in boekhandel Scheltema in Amsterdam.”
Wat wil Stijn met zijn werk bereiken? “Ik wil graag dat mensen durven te praten en zich op een diepere manier verhouden tot moeilijke gevoelens. Er zijn veel zaken die lastig zijn om over te praten, waardoor het slechter gaat met mensen. We zitten veel in ons hoofd en niet in ons gevoel. Ik denk dat je met strips mensen in hun gevoel kunt raken. Met mijn werk wil ik lastige situaties inhoudelijk bespreken en invoelbaar maken. Dit is nodig in onze maatschappij, voor de empathie en het algehele geluk.”
Groot monument voor vrouwen
Stijn heeft grootse plannen. “Het komende half jaar ben ik bezig om de veiligheid op straat in Amsterdam te vergroten. Niet alleen voor vrouwen, maar voor iedereen. Ik ben in gesprek met de gemeente en wil verhalen van mannen en vrouwen over straatintimidatie maken, waar straattekenaars bij betrokken zijn. Over vijf jaar wil ik dat er in Amsterdam een groot monument voor vrouwen komt die seksueel geweld ondervinden of hebben ondervonden. Het wordt iets fysieks, ergens centraal in de stad. Hoe ik er kom, weet ik niet, maar als ik mij iets voorneem, kom ik er meestal wel.”