Er komt veel bij kijken, als een dierbare overlijdt. Eerst krijg je te maken met het regelen van de uitvaart en moet je ervoor zorgen dat je je niet laat kisten door de commercie. Vervolgens moet je erven, verdelen en opruimen. Hoe doe je dat als nabestaande zonder gedonder? Marieke Henselmans schreef er het boek ‘Wegwijzer voor nabestaanden’ over. “We houden niet van ouder worden, niet van pensioen, niet van geldzaken en ook niet van doodgaan. Dit alles bij elkaar is vervelend tot de derde macht.”
Veel mensen hebben het idee: ik heb alles geregeld rond de uitvaart want ik heb een verzekering. Vervolgens proppen ze die papieren in een la en weet niemand van de nabestaanden wat er op die papieren staat, laat staan waar ze liggen. “Voor het testament geldt hetzelfde. Niemand weet wat voor testament iemand heeft en of het nog wel accuraat is.” Kortom, we hebben volgens Marieke geen idee wat ons te wachten staat als iemand overlijdt. “Dat erven is al een heel ding, maar dan komt ook nog het leegmaken van het huis erbij. Dat is me toch een klus, dat kost je al snel een jaar van je leven. Sommige ouders bereiden het aardig voor, maar de meeste niet.”
Het financiële stuk
Als iemand overlijdt, denken we al snel: we zeggen een paar abonnementen op en dat is het dan wel. “Maar wat dacht je van het financiële stuk? Misschien heeft iemand beleggingen, spaartegoed of bitcoins, je weet het niet. Iemand kan ook schulden hebben zonder dat je het weet. Als je dan spullen meeneemt uit het verzorgingstehuis of je gaat de bankrekening van die persoon gebruiken om iets te betalen, dan kan dat worden opgevat als het zuiver aanvaarden van de erfenis. Dan erf je dus ook de schuld. Daar heb ik genoeg voorbeelden van in mijn boek. Iemand die de erfenis aanvaardt en meteen ook een schuld van 60.000 euro had. Daarnaast krijg je ook nog te maken met het opzeggen van de huur of de verkoop van een huis. Daar zitten ontzettend veel valkuilen.”
Voor zowel de uitvaart als de geldzaken moet je vooraf weten waar je op moet letten en niet pas als je verdrietig en overbelast bent. “Je moet eerst weten waar de erfenis uit bestaat, maar vaak gaan mensen meteen al de pot verdelen. En dan ontstaat er ook nog regelmatig ruzie. Maar weet je überhaupt wat er te verdelen is? Dit kunnen dus schulden en hypotheken zijn. Als je iets meeneemt uit het huis van de overledene, moet je dit opschrijven. Wat is het dan en waar ligt het? Iets meenemen om het in veiligheid te brengen is iets anders dan iets meenemen omdat je het zelf wilt hebben.”
Tips als iemand overlijdt
Een van de tips van Marieke in haar boek is dat je niet meteen moet doorgeven aan de bank dat bijvoorbeeld je vader is overleden. “Download eerst alle afschriften en overzichten en maak er een pdf van. Zorg ervoor dat je nog bij de rekening kunt en dat je kunt kijken wat erop staat. Als je meldt dat iemand dood is, gaat de rekening meteen op slot. Een andere tip is dat je het mobiele telefoon abonnement en de internet provider niet moet opzeggen. Er is altijd een familielid die daadkrachtig is en alles meteen opzegt. Dan is alles weg. Je krijgt bijvoorbeeld van DigiD verificatiecodes via de SMS. Je hebt voor sommige diensten die telefoon nog nodig. En je wilt ook bij de mail kunnen van de overledene. Eenmaal opgezegd is alles weg, je kunt er nooit meer bij.”
Tenslotte raadt Marieke aan om de tijd te nemen voor het leegmaken van het huis. “Ook hier heb je vaak een daadkrachtige zwager die roept: we huren een container, nemen een weekend vrij en we flikkeren alles weg. Maar daar krijg je echt spijt van. Daarbij komt de kringloopwinkel echt niet meer. En dan heb je ook nog te maken met mensen die elkaar gaan beschuldigen en elkaar niet meer willen zien door een erfenis. Het is echt om te huilen. Daarom geef ik tips hoe je als broers en zussen de verdeling kan doen zonder ruzie. Vaak liggen de relaties al moeilijk en vindt een van de kinderen dat zij bijvoorbeeld recht heeft op meer geld, omdat zij meer aan mantelzorg heeft gedaan of geen kinderen heeft. Of iemand zegt: “ik kan het geld veel beter gebruiken”. Er gaan niet geldende argumenten meespelen.”
Het overlijden van een dierbare is geen favoriet onderwerp waar mensen zich tijdig in verdiepen, aldus Marieke. “Ik hoop dat uitvaartondernemers dit boek willen weggeven aan de mensen die achterblijven. In het begin heb je nog die uitvaartondernemer als redder in nood, maar als die weg is, wie ga je dan bellen? Het is net als met de kraamverzorgster. Opeens zit je alleen met je baby. Bij wie kun je dan terecht? Zorg dat je tijdig weet wat er speelt, informeer jezelf, voorkom ruzies en kijk bij welke professional je welke taken kan laten uitvoeren. Als het echt explosief wordt of als er zich grote problemen voordoen, is het fijn om te weten bij wie je terecht kan. Dat scheelt veel geld én emoties.”
Van Marieke Henselmans, ‘Wegwijzer voor nabestaanden. Erven verdelen en opruimen zonder gedonder.’ Uitgeverij Genoeg, € 17,95, vervolg op ‘Laat je niet kisten door de commercie. Een mooie uitvaart voor elk budget. Daarbij een Werkboek voor € 9,95. Verkrijgbaar bij boekhandel en Bespaarboeken.nl
