Ze is iemand van de bedrijfsvoering, iets wat je in principe overal kan doen. Lisette Forrer wilde echter haar talenten in een organisatie met een maatschappelijke betekenis inzetten. Toen ze in 2017 de vacature voor directeur bij Stichting Amsterdam Buurtvrouwen Contact (ABC) zag, wist ze meteen: dit is wat ik zoek. “Met de stichting maken we echt een verschil in de leefomgeving van vrouwen die aan huis gebonden zijn en de Nederlandse taal niet spreken.”
Als je werk kan faciliteren voor andere mensen die iets goeds doen voor de maatschappij, dan vind ik dat het mooiste wat er is, aldus Lisette. “Ik zou mijn werk ook in een snoepfabriek kunnen doen, maar dan zet ik mijn talenten in om zoveel mogelijk snoep te verkopen. Ik wil een verschil maken in de samenleving dichtbij. Ik woon zelf in Amsterdam Noord, waar veel vrouwen wonen die in de doelgroep van de stichting vallen. Die zitten alleen thuis of zijn gebonden aan huis door een klein kind. Als je gebonden bent aan huis en je spreekt de taal niet, dan is een bezoek van een buurvrouw een mooie start voor het contact met de buitenwereld.”
Taallessen aan huis
Stichting Amsterdam Buurtvrouwen Contact (ABC) is ooit begonnen als project om te kijken of er mensen thuis zitten die niet naar school of een groepsles gaan, maar wel de behoefte hebben om Nederlands te leren spreken. Er bleek een grote behoefte te zijn aan taallessen aan huis. De stichting is in 2013 opgericht en richt zich op voornamelijk vrouwen die niet werkelijk hun plek kunnen innemen in de maatschappij. “Ze zijn geïsoleerd, waardoor hun talenten niet tot hun recht komen.”
Het doel van de stichting is om deze groep vrouwen aan huis de taal te leren, waardoor ze uit hun isolement kunnen komen. “We focussen op spreekvaardigheid en het vergroten van het zelfvertrouwen, zodat ze een volgende stap kunnen zetten. Dat kan van alles zijn, zoals een betaalde baan of dat ze überhaupt naar buiten durven te gaan. Sommige vrouwen zitten de hele dag binnen en hebben alleen het loopje naar school, waar ze niet met de leerkracht durven praten. Dus het doel is ook om hun zelfredzaamheid te vergroten zodat ze zelf de dokter kunnen bellen of een afspraak kunnen maken.”
Selecte groep
Er komen vrouwen in Nederland wonen die nog nooit naar school zijn geweest en hier vervolgens op een cursus moeten. Die kunnen niet meekomen, aldus Lisette. “Als je nooit naar school bent geweest en niet gewend bent om in een groep te zitten, hoe begin je dan? Vaak gaan ze niet of haken ze al snel af. Dat is de groep die wij thuis begeleiden met hun spreekvaardigheid. Het is een selecte groep die niet terecht kan bij het reguliere onderwijs, omdat ze dit niet kunnen, durven of mogen. We hebben ook weleens te maken met vrouwen die van hun man nergens naartoe mogen.”
Stichting ABC werkt vooralsnog alleen in Amsterdam en krijgt rond de 400 aanmeldingen per jaar, vaak via maatschappelijke instellingen. Denk aan een vrouw die bij het Ouder- en kindteam komt en die geen enkel woord Nederlands kan spreken. “Als een vrouw zich aanmeldt, doen we een persoonlijke intake bij haar thuis. Wat heeft zij nodig? Als we denken dat ze naar een klasje kan, verwijzen we haar door. Sinds een paar jaar geven we ook les in hele kleine groepen. Soms spreekt een vrouw geen enkel woord Nederlands. Dan wordt er met handen en voeten gesproken.”
Alle vrijwilligers worden getraind en maken gebruik van de total physical response methode. Via actie leer je de taal, wat beter werkt dan woordjes leren. “Soms zijn vrouwen twee jaar bij ons, maar er zijn ook vrouwen die na een half jaar al doorstromen naar reguliere les of naar een van de kleine groepjes. We begeleiden ook vrouwen die de inburgeringscursus doen. Wij helpen hen met hun spreekvaardigheid en we oefenen voor hun examen.”
Hun plek in de maatschappij vinden
Wat de vrouwen nodig hebben, is zoveel meer dan alleen Nederlandse les. Er zit een sociaal component aan de bezoekjes, die zowel voor de vrijwilliger als de vrouw die les krijgt, zeer waardevol is. “Stichting ABC probeert zoveel mogelijk met vrijwilligers uit de buurt te werken en we horen vaak dat beide partijen veel leren van het contact. Er wordt niet alleen aan de spreekvaardigheid gewerkt, maar er wordt ook samen gekookt of een bezoek aan de bibliotheek of een buurthuis gebracht. Het gaat erom dat deze vrouwen niet alleen de taal leren, maar hun netwerk vergroten, beter voor zichzelf gaan zorgen en hun plek in de maatschappij vinden.”
Lisette vindt haar werk indrukwekkend en geniet van de betrokkenheid van de vrijwilligers. “Het is zo fijn dat mensen zoiets willen doen voor een ander. De dankbaarheid is groot bij de vrouwen. Soms stel ik mezelf voor dat ik naar China ga en dan sta ik daar op een hoek. Ik kan niets lezen, niets verstaan. Hoe vind je dan je weg? In zo’n situatie bevinden veel van deze vrouwen zich. Sommige weten hun eigen adres niet eens. Als er dan iemand komt om te helpen, een ‘buurvrouw’, die ervoor zorgt dat zij zich weer prettig voelen, dat is het allermooiste.”
Op dit moment kan Stichting ABC meer vrijwilligers gebruiken. “De economie trekt weer aan, mensen kunnen makkelijker betaald werk krijgen. Het wordt steeds moeilijker om vrijwilligers te vinden. We werken wel veel samen met studenten die hier stage lopen, dus het loopt nog wel en dat is geweldig. Maar we hebben momenteel meer aanmeldingen van mensen die les willen dan dat we vrijwilligers hebben. Het is niet in evenwicht. We vragen mensen om ten minste een half jaar te willen blijven, maar er zijn er ook die veel langer blijven. We hebben een hele trouwe groep. Onlangs hebben we gevierd dat er iemand tien jaar voor ons werkt.”