Coalitiepartner D66 wil eindelijk opheldering van minister Ank Bijleveld (Defensie) over de Nederlandse aanval op Hawija in Irak, waarbij tientallen burgerdoden vielen. D66’er Salima Belhaj voelt zich niet serieus genomen door Defensie. Ze is het zat om “detective te spelen” en is “buitengewoon geïrriteerd”.
De Tweede Kamer debatteert donderdag voor de vierde keer over de aanval. Eerder kreeg Bijleveld al een motie van wantrouwen aan haar broek over de kwestie. De minister moet volgens Behaj “heel hard haar best doen om volstrekte openheid te geven”.
De Tweede Kamer is eerder onjuist geïnformeerd over de aanval. Daardoor ligt de zaak heel gevoelig bij de Kamerleden. Die vragen al jaren om transparantie als het gaat om burgerslachtoffers bij Nederlandse militaire missies. Bijleveld heeft al beloofd de Kamer in de toekomst sneller te informeren bij burgerslachtoffers.
Wat de Kamer ook steekt is dat bondgenoot VS weigerde onderzoeken over Hawija vrij te geven, ook niet op verzoek van Bijleveld. Maar de vraag is ook hoe hard heeft Bijleveld met de vuist op tafel geslagen om de informatie te krijgen, aldus Belhaj. Ze vindt het “onacceptabel” dat de Amerikanen het verzoek weigerden, maar het uiteindelijk wel aan de NRC en NOS gaven na een WOB-procedure.
Bij de aanval op Hawija vielen zeker zeventig burgerdoden. Dat kwam omdat in de bommenfabriek van IS veel meer explosieven lagen dan was ingeschat. De Nederlandse militair die het bombardement had kunnen stoppen (de zogenoemde red card holder) had onvoldoende informatie om goed te kunnen oordelen, aldus SGP’er Chris Stoffer. Dat moet beter, vinden ook veel andere partijen. De inlichtingendienst CIA had gewaarschuwd voor burgerslachtoffers, maar die informatie bereikt de ‘red card holder’ niet.
De oppositie is heel kritisch over het optreden van Bijleveld. Ze heeft “te weinig en te laat” gehandeld om het vertrouwen van de Kamer te herstellen, meent Bram van Ojik van GroenLinks. Volgens Frank Wassenberg van de Partij voor de Dieren probeert de bewindsvrouw de schuld op anderen af te schuiven.
Volgens CDA’er Martijn van Helvert heeft zijn partijgenoot Bijleveld haar best gedaan om de Kamer zo goed mogelijk te informeren. Hij vindt wel dat er betere afspraken moeten worden gemaakt met bondgenoten bij toekomstige militaire conflicten.
VVD’er André Bosman benadrukte dat het militaire proces zorgvuldig en rechtmatig is geweest. Dat ging er niet in bij coalitiepartners D66 en ChristenUnie. “Er is iets vreselijk misgegaan”, aldus Joël Voordewind (Christenunie).