In het nieuwe boek van medicus en schrijver William Cortvriendt, Kankervrij – over ons gevecht tegen kanker en wat je zelf kunt doen – , staat een rijtje met quotes van Amerikaanse presidenten. Ze hebben het allemaal over de war on cancer en dat ze deze oorlog binnen hun ambtstermijn gaan winnen. Dat valt vies tegen, aldus William. Tot nu toe heeft geen enkele president deze zogenaamde oorlog gewonnen. Dat niet alleen: steeds meer mensen krijgen kanker. William: “Als je na 1960 geboren bent, is de kans dat je gedurende je leven kanker krijgt al meer dan vijftig procent.”
We denken steeds met voortschrijdende wetenschap dat we de oplossing voor kanker weten, maar tot op heden kunnen we het moeilijk vertalen naar adequate therapieën, aldus William. “Ze zijn er wel, gepatenteerd en verschrikkelijk duur gemaakt door de farmaceutische industrie, maar het blijft een feit dat mensen met kanker maar heel langzaam beter worden en dat er slechts af en toe een sensationeel resultaat wordt geboekt bij een patiënt. De therapieën gaan zeker stapje voor stapje vooruit, maar die telkens terugkerende hoopvolle berichten van de Amerikaanse presidenten zijn niet waar.”
Lange tijd was William ervan overtuigd dat op een aantal specifieke oorzaken na, zoals roken, te veel zonlicht, radioactieve straling en een aantal kankerverwekkende stoffen, het wel of niet krijgen van kanker toch vooral een luguber kansspel is. Gaandeweg is hij hier anders over gaan denken, en dat is ook de reden voor zijn nieuwe boek. Is het wel een kansspel? Welke impact heeft onze levensstijl op het voorkomen van en het effectief bestrijden van kanker naast chirurgische verwijdering, bestraling en chemotherapie? De impact van bijvoorbeeld stress, voeding, suiker, alcohol, en lichaamsbeweging, is volgens hem groot.
Wat kunnen we zelf doen?
Ons begrip over de oorzaken en risicofactoren voor het krijgen van kanker is de laatste decennia explosief toegenomen, maar is nog verre van volledig. In elk geval is het duidelijk geworden dat de meeste van de onderliggende oorzaken van het ontstaan van kanker zich in onze directe omgeving bevinden en onderdeel zijn van onze moderne leefstijl. De vraag die dus gesteld mag worden is: wat kunnen we zelf doen?
Vrijwel alle kankeronderzoeken die gedaan worden en waar miljoenen euro’s aan wordt uitgegeven, zijn allemaal gericht op de genetische mutaties van kankercellen. “Er wordt niet gekeken naar wat zich voor die mutatie afspeelt, zoals een te hoog bloed- en fructosegehalte en te hoge hormoonwaardes, zoals insuline en cortisol. Dit draagt allemaal bij aan die gen mutatie die kankercellen veroorzaken. Er worden middelen gemaakt om die genen en verkeerde eiwitten te bedwingen, maar de stap ervoor, onze leefstijl en waar we zelf invloed op hebben, daar is nauwelijks interesse voor. Dat bijvoorbeeld periodiek vasten ook een positieve bijdrage kan leveren aan het bestrijden van kanker, daar is uiteraard geen animo voor bij de voedingsmiddelenindustrieën. Dat is geen verdienmodel.”
“Er wordt niet gekeken naar de diepere oorzaken van kanker”
Dat onze levensstijl een grote impact heeft op het voorkomen en behandelen van ziektes heeft William vijf jaar geleden al aangetoond met diabetes 2. Deze ziekte is volgens hem goed te behandelen met levensstijl in plaats van insuline. “Veel patiënten voelen zich veel beter met minder medicijnen. Daarbij stimuleert een hoge dosis insuline het verder groeien van kankercellen. Mensen met diabetes type 2 die insuline injecteren krijgen daardoor een tot wel negentig procent grotere kans om kanker te krijgen. Je kunt eigenlijk zeggen dat insuline in sommige gevallen, zoals bij diabetes type 2, een kankerverwekkend medicijn is. We zouden dat voor een groot deel kunnen voorkomen, maar een insuline producent die 50.000 mensen in dienst heeft, is niet geïnteresseerd om leefstijl adviezen te promoten. Dat kan je ook niet van ze verwachten. Ons kapitalistische model heeft ons veel goede dingen gebracht, maar vaak werkt het niet. Zo wordt er niet gekeken naar de diepere oorzaken van kanker, die voor een groot deel bij onze leefstijl keuzes liggen. Hierbij gaat het niet om iemand als schuldige aan te wijzen, maar we weten dat kanker ontzettend snel aan het toenemen is. Dit komt niet alleen omdat we ouder worden, want ook steeds meer jongeren krijgen kanker. Dat je van dichtbij in een gezin met vier personen geconfronteerd wordt met kanker is 94 procent. Dat zijn alarmerende gegevens. Je kan er niet meer omheen: kanker heeft hart- en vaatziektes ingehaald. Hoeveel vrouwen ken jij al die borstkanker hebben gehad? (ik: “veel”). Dat zijn er heel veel en dat is maar één soort kanker.”
De kans dat ik, geboren in 1972, in dit leven kanker krijg, is dus vijftig procent. Het goede bericht echter, aldus William, is dat ik hier iets aan kan doen. En dat datgene wat ik kan doen om het risico hierop te verkleinen, dezelfde levensstijl keuzes zijn die helpen om kanker te bestrijden. Hierbij gaat het om regelmatig bewegen, gezond eten, het vermijden van suiker, geen chronische stress, voldoende slaap, het liefst acht uur per nacht, en weinig tot geen alcohol. “De effecten zijn spectaculair, als je bijvoorbeeld meer beweegt. Bij de meest voorkomende kanker kan de kans op overlijden met wel zestig procent afnemen als je meer beweegt. In mijn boek zeg ik ook: als meer bewegen een gepatenteerd medicijn zou zijn, dan zou de media bol staan over dit spectaculaire medicijn. Maar wie gaat daar geld aan verdienen? De verantwoordelijkheid ligt dus bij ons.”
“Ons Westerse dieet bevat te veel koolhydraten en suiker”
Dat dergelijke levensstijl keuzes ingrijpend zijn voor mensen, daar weet William alles vanaf. Neem suiker en alcohol. “Het is voor mensen moeilijk. Ik zie ook dat mensen terugvallen. Ik had een patiënt die heel goed ging. Hij was vijftig kilo afgevallen en hij vloog met veel plezier door het leven. Toch hield hij het niet vol, omdat zijn vrouw niet mee wilde doen. Dat eten, dat hoef ik niet, wij doen niet mee, had ze gezegd. Als iemand binnen een gezin anders gaat eten, zoals koolhydraatarm, geen suiker, veel vetten en verse producten, dan moet het hele gezin mee doen. Anders gaat het niet lukken. Ons Westerse dieet bevat te veel koolhydraten en suiker. Dat is heel onnatuurlijk. Je ziet dan dat de grafieken van obesitas, kanker en diabetes stijl omhooggaan. De eerste stap die je kunt nemen, is om koolhydraatarm te gaan eten en veel meer groentes, volvette producten en vooral geen voorbewerkte voeding. Dit voorkomt al heel veel ellende.”
Kankercellen kan je niet meer gezond maken. Die moet je ofwel verwijderen, zoals met chirurgie, of doden. “Kankercellen hebben grote hoeveelheden glucose nodig. Het is hun voorkeursvoedsel. Als je kanker hebt en je vermindert de glucose in je voeding, ga je de kankercellen uithongeren. Wat je kunt doen als je kanker hebt, is een ketogeen dieet volgen gecombineerd met periodiek vasten. Bij dit dieet eet je niet of nauwelijks koolhydraten en geen glucose. Dat zit in suiker, pasta, brood, rijst, aardappelen en bepaalde soorten fruit. Het is geen makkelijk dieet, maar uit onderzoek weten we dat dit een anti-kanker effect heeft. Meestal doen mensen dit onder begeleiding.”
“Met name borstkanker is gevoelig voor alcohol”
Eigenlijk zouden we dus geen toegevoegde suikers meer in ons dieet moeten hebben, wat uitermate kankerverwekkend is. Maar hoe zit het met alcohol? “Als we meer dan één glas alcohol per dag drinken, gaat de curve van kanker heel snel omhoog. Wat blijkt: bij vrouwen werkt alcohol veel heftiger. Mannen hebben meer water in hun lichaam waardoor de alcohol meer verdunt. Met name borstkanker is gevoelig voor alcohol. Als je als adolescent of jonge vrouw al betrekkelijk veel alcohol hebt gedronken, dan heb je later meer kans op borstkanker.”
William krijgt meerdere mails per dag naar aanleiding van zijn boek. Ook krijgt hij mensen doorgestuurd die door hun arts zijn uitbehandeld. “Zo kreeg ik een mail van een vrouw met borstkanker. Ze had nog drie maanden te leven. We zijn aan de gang gegaan met mijn adviezen uit mijn boek. Ze leeft gelukkig nog steeds. Of dit door mijn adviezen komt, weet ik niet, maar er gebeurt wel wat. Dit houdt mijn motor draaiende. Er is nog een hoop werk te doen, maar we zijn wel een deuk in een pak boter aan het slaan. Er is echt wel wat aan gebeuren en veranderen.”
