Nederland geeft te weinig geld uit aan klimaatsubsidies voor arme landen. De overheid laat een deel van de investeringen in klimaatfinanciering over aan private partijen met een winstbelang. Van die investeringen is minder duidelijk wat armere landen eraan hebben, stelt Oxfam Novib in het Oxfam Climate Finance Shadow Report over wereldwijde klimaatfinanciering.
Rijke landen hebben afgesproken 100 miljard dollar per jaar aan klimaatfinanciering voor armere landen uit te geven. Private investeringen mogen worden meegeteld voor dat totaalbedrag. “Een windmolenbedrijf dat een miljoen wil investeren in een windmolenpark in een arm land, kan daarvoor een deel subsidie aanvragen bij de Nederlandse staat”, legt klimaatexpert Bertram Zagema van Oxfam uit. “De overheid draagt dan bijvoorbeeld twee ton bij, maar mag wel die volledige miljoen euro optellen bij het totaalbedrag aan investeringen.”
Volgens Oxfam geeft de Nederlandse overheid in 2020 zo’n 570 miljoen euro uit aan publieke klimaatsubsidies. 550 miljoen werd opgehoest door private investeerders. Voor 2021 gaat het om respectievelijk 580 en 600 miljoen.
Publieke investeringen komen direct terecht bij lokale overheden in ontwikkelingslanden, die samen met maatschappelijke organisaties kunnen bepalen waar het aan uitgegeven moet worden. Bij private investeringen telt echter een winstbelang mee, aldus Zagema. “Zo’n windmolen is bijvoorbeeld misschien rendabel voor de windmolenbouwer, maar niet per se wat het ontwikkelingsland het hardst nodig heeft om klimaatverandering te bestrijden.” Oxfam wil dat publieke en private klimaatfinanciering uit elkaar worden getrokken en dat de overheid meer gaat uitgeven aan directe subsidies.
In het rapport van Oxfam staat ook dat andere landen een veel groter bedrag aan klimaatinvesteringen opgeven dan ze daadwerkelijk uitgeven door wat Zagema ‘creatief boekhouden’ noemt. Bij elkaar rapporteerden landen 59,5 miljard dollar per jaar in 2017 en 2018, terwijl Oxfam het werkelijke gespendeerde bedrag op 19 tot 22,5 miljard schat. “Landen zoals bijvoorbeeld Frankrijk en Japan geven geld in de vorm van gunstige leningen. Vervolgens geven ze het volledige geleende bedrag op als klimaatinvestering. Dat is natuurlijk niet eerlijk.”