Femke Halsema heeft haar mening over het gekozen burgemeesterschap bijgesteld. Als Kamerlid van GroenLinks was de burgemeester geen voorstander van het kiezen van een burgemeester, maar nu denkt ze dat “het voor de onafhankelijkheid van een burgemeester ook goed kan zijn om een eigen mandaat te hebben”.
Die uitspraak deed Halsema in een interview in de podcast Damsko, toen ze werd gevraagd of de volgende burgemeester gekozen zou moeten worden. “Ik was vroeger nooit een voorstander van een gekozen burgemeester omdat ik altijd bang was dat dat tot een beauty contest zou leiden. Maar ik merk dat ik daar langzaam maar zeker in verschuif”, aldus Halsema.
Burgemeesters worden in Nederland benoemd door de koning en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, ook wel ‘de Kroon’. De minister kan de aanbeveling voor benoeming of ontslag alleen om zwaarwegende redenen weigeren, maar in de praktijk gebeurt dat vrijwel nooit.
Na een wijziging van de grondwet in december 2018 zijn in een aantal gemeenten, waaronder Leiden, Utrecht en Eindhoven, wel burgemeestersreferenda gehouden, waarin de bevolking kon kiezen tussen twee kandidaten. Vanwege de beperkte keuze en lage opkomst worden die referenda echter niet meer toegepast.