De jaren negentig: voor schrijver en docent aan de Hogeschool van Amsterdam Corinne van der Velden heeft dit decennium een magische en nostalgische ondertoon. Het gevoel dat haar ouders bij de jaren zestig hadden, dat heeft zij bij de jaren negentig. En ze is niet de enige. Ze schreef er het boek Negentig over, een trip down memory lane met verhalen over GTST, TMF, Big Brother, Party Animals en vele anderen.
Het zijn de jaren waarin we belden vanuit een telefooncel, waarbij half Nederland allemaal tegelijk naar de eerste soap Goede Tijden Slechte Tijden keek, en wat later naar Big Brother, het eerste reality programma. Het zijn de jaren waarin we veelal dezelfde cd’s kochten en we naar dezelfde liedjes op de radio luisterden. Het was het decennium van de gedeelde pop cultuur en massacultuur, en we uitkeken naar de Dag Top 5. “Daarna vond er een kentering plaats. Na het jaar 2000 kregen we Netflix, YouTube, Spotity, konden we onze eigen tv-avond samenstellen en je eigen Dag Top 5, en zo ontstond er een verzuiling in de pop cultuur. Dat maakt de jaren negentig voor mij nostalgisch, omdat daarna alles veranderde.”
“Het was een tijd waarin alles mogelijk leek”
Als er in een kroeg een nummer van 2 Unlimited wordt gedraaid, danst volgens Corinne iedereen mee. Dat komt omdat iedereen die in jaren negentig is opgegroeid, deze popgroep kent. Ze is zelf opgegroeid in die tijd, ook wel de Telekidsgeneratie. “Het is echt mijn jeugd. Ik was vier toen de jaren negentig begonnen en veertien toen ze eindigden. Het was een tijd waarin alles mogelijk leek. Mijn ouders zeiden: je kunt studeren wat je wil. Je krijgt een veel betere tijd dan wij, een tijd van vooruitgang en vernieuwingsdrift. De Europese Unie was nog iets utopisch. Ik herinner me dat we een gratis setje euro’s thuis gestuurd kregen. Die munten voelden als de toekomst. Het was ook de tijd van de eerste vliegvakanties, van het internet voor de massa, waardoor we opeens met de hele wereld connected waren. Dat gaf een gevoel van hoop voor de toekomst.”
Dat het daarna niet alleen maar rooskleurig was, merkte Corinne toen ze afstudeerde. Er waren geen banen. “Ik heb al twee crisissen meegemaakt. Als je zo als millennial bent opgevoed, dan is dat best wel een zware dobber. Dit hadden we toen niet verwacht. Mijn ouders hebben me hier niet voor gewaarschuwd.”
Journalist en fan
Ze heeft drie jaar onderzoek gedaan voor haar boek, zowel als journalist en als fan. Ze was in de veronderstelling dat er al zo’n boek was, maar niets bleek minder waar. “Ik geef les in media en journalistiek en gaf een college over reality tv. Ik heb de eerste aflevering van Big Brother laten zien aan studenten die allemaal geboren zijn na 2000, het jaar waarin ik dacht dat de wereld zou vergaan. Waar toen nog schande van gesproken werd, bleek nu ontzettend saai te zijn. Er gebeurt namelijk helemaal niets. De studenten vroegen aan mij waarom ik dit keek. Fascinerend om te zien hoeveel er veranderd is. Zonder Big Brother zou de televisie vandaag de dag er heel anders uitzien. Ik ben me toen meer gaan verdiepen in het fenomeen Big Brother en gaandeweg raakte ik steeds meer gefascineerd door de tijd waarin ik ben opgegroeid.”
Corinne heeft vijftig mensen geïnterviewd, waaronder Catherine Keyl, Re-Play, Carry Slee en TMF-vj Fabienne. Elk hoofdstuk beslaat een jaartal en is ingedeeld aan de hand van populaire cultuur uitingen. “Vaak zeggen mensen dat het een tijd was van slechte muziek en slechte tv. De mensen die in die tijd zijn opgegroeid vinden het juist fantastisch. En ja, het wordt ook wel overschat, want er sluimerde veel en er ging een hoop mis, maar dat wilden we niet zien. Met mijn boek wil ik een podium geven aan belangrijke uitingen en ontwikkelingen. Bij het lezen ga je even terug in de tijd, met de helden van de jaren negentig als personages. Ik kan de geest van die tijd niet vangen in een fles, maar wat ik wel belangrijk vind, is dat mensen zich bewust zijn van hoe die tijd er echt uitzag. De roze bril die we droegen was een hele mooie bril, maar die is ook beslagen geweest. Het boek is een portret van een alles bepalende tijd, die niet de aandacht heeft gehad die het verdient.”
