Partijleider Joost Eerdmans van JA21 vindt een coalitie met VVD, CDA, D66 en zijn eigen partij “het meest voor de hand liggend”. Hij heeft verkenners Kajsa Ollongren (D66) en Annemarie Jorritsma (VVD) dinsdag dan ook geadviseerd deze combinatie te onderzoeken. Voorwaarde is wel dat een aantal stokpaardjes van JA21 terugkomen in nieuw kabinetsbeleid.
Het liefst wil Eerdmans een “volledig rechtse coalitie”, maar het is volgens hem evident dat dat niet haalbaar is. D66, de partij die tweede werd tijdens de Tweede Kamerverkiezingen, is namelijk juist uit op een zo progressief mogelijk kabinet. Maar omdat rechtse partijen volgens Eerdmans wel degelijk de verkiezingen hebben gewonnen, is het zaak te zoeken naar “de meest rechtse combinatie die wel realistisch en kansrijk is”.
D66 en JA21 staan op een aantal punten, zoals klimaat en de Europese Unie, lijnrecht tegenover elkaar. Ook over migratie verschillen de partijen van mening, maar voor Eerdmans is een strenger immigratiebeleid wel een vereiste voor deelname aan een nieuwe coalitie. Als dat echt niet mogelijk blijkt “wordt het lastig” en gaat JA21 de oppositie in. “Daar kun je ook zaken doen.” Een minister Eerdmans komt er hoe dan ook niet. “Ik blijf sowieso in de Tweede Kamer.”
Ook VVD-leider Mark Rutte wil “serieus kijken” naar een coalitie met JA21, zo zei hij maandag na zijn gesprek met de verkenners. Kaag noemde daarop zo’n samenwerking juist “moeilijk voorstelbaar”.
Volgens Eerdmans heeft Rutte hem ook al gebeld. Dat was zondagavond, om te polsen of er bereidheid was bij de nieuwe partij om aan een coalitie deel te nemen. “En die is er, als er wezenlijke punten van de partij worden meegenomen”, aldus Eerdmans in een toelichting.
JA21 ontstond na een afsplitsing van Forum voor Democratie (FVD) van Thierry Baudet eind vorig jaar. De partij van Eerdmans en Annabel Nanninga heeft drie zetels in de Tweede Kamer gehaald. Voordeel voor een toekomstige coalitie is dat de Fractie-Nanninga in de Eerste Kamer nu acht zetels heeft. Deze senatoren splitsten zich af van FVD na de ruzie tussen Baudet en bestuursleden. Die draaide om aantijgingen van racisme in een appgroep van de jongerentak van FVD.