Op steeds meer plekken in Nederland kan je als consument een coronatest kopen. In een korte tijd is het aanbod explosief toegenomen. Ze liggen bij apotheken, drogisterijen en supermarkten en ze zijn online verkrijgbaar. De IGJ, het RIVM en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) waarschuwen consumenten met klem om alleen goedgekeurde zelftesten te kopen. Er worden nog steeds veel niet-goedgekeurde testen verkocht en soms wordt een goedkeuring ten onjuiste toegeschreven aan het RIVM.
Eisen aan sneltesten
Een sneltest voor particulieren moet voldoen aan bepaalde eisen, zoals het behalen van een minimale sensitiviteit en specificiteit. Met een CE-markering verklaart een fabrikant dat de test aan die eisen voldoet. Hier wordt toezicht op gehouden door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Sneltesten met een CE-markering zijn echter niet bedoeld voor particuliere consumenten. Hiervoor is nog een goedkeuringsprocedure nodig. Omdat deze momenteel te lang duurt, is er besloten dat fabrikanten een tijdelijke ontheffing kunnen krijgen. Het RIVM beoordeelt deze aanvragen. Het gaat erom of de testen eenvoudig te gebruiken zijn door mensen zonder medische achtergrond en of er een Nederlandse gebruiksaanwijzing bij zit.
Corona zelftest
Voor consumenten die sneltesten gebruiken en het gevoel hebben dat ze door de bomen het bos niet meer zien, is er maar één ding te doen: checken of de corona zelftest die je koopt, in het overzicht met goedgekeurde zelftesten staat. We zijn geneigd om rekening te houden met de prijs, maar die zegt niets over de kwaliteit. De ene supermarkt vraagt 2,89 euro en de ander 8,99 euro. De prijs is wel aan het zakken, nu het aanbod toeneemt.
Een sneltest online kopen wordt met name gedaan door mensen die bijvoorbeeld naar werk gaan, hun grootouders willen bezoeken of een andere reden hebben waarvoor ze willen weten of ze besmettelijk zijn. De corona zelftest is een antigeensneltest en meet de besmettelijkheid. Met een wattenstaafje neem je materiaal uit de neus en vervolgens kijkt de test of daarin viruseiwit (antigeen) aanwezig is. Een negatieve testuitslag betekent niet per definitie dat je geen infectie hebt, maar dat je op dat moment niet besmettelijk bent.
Is sneltesten zinvol?
De betrouwbaarheid van sneltesten is minder groot dan de PCR-test. Daarbij is het uiteraard belangrijk dat ze op de juiste manier gebruikt worden. Doordat dit door consumenten zelf thuis wordt gedaan, is hier geen zicht op. Er zijn steeds meer deskundigen die zich afvragen of het testen van mensen zonder klachten zinvol is. Een negatieve uitslag betekent namelijk niet dat met zekerheid gezegd kan worden dat iemand geen infectie heeft. De vraag is of de enorme bedragen die nu in de testsamenleving worden geïnvesteerd niet beter gebruikt kunnen worden voor preventie, gezondheid en levensstijl. Deze vraag is onlangs in een brandbrief van enkele ziekenhuizen en zorgverzekeraars aan het kabinet gesteld.
Hoe de testsamenleving er in de toekomst uit gaat zien, is niet duidelijk. De sneltesten zijn in ieder geval niet bedoeld voor mensen die klachten hebben of even naar een feestje willen. Het is bedoeld om op een laagdrempelige manier ervoor te zorgen dat besmettelijke mensen zonder klachten binnen blijven, waardoor de rest van de mensen juist meer bewegingsruimte krijgt. Op die manier kan er geleefd worden met het virus en kan alles weer open. Met een sneltest haal je het risico dat je besmettelijk bent met tachtig procent naar beneden, maar het gaat niet naar nul. Vandaar dat de maatregelen nog steeds gehandhaafd moeten worden.