De dreiging van Rusland heeft geholpen om de EU zover te krijgen haar ‘militaire snelweg’ open te stellen voor de Amerikanen, Canadezen en Noren. Een paar EU-landen zagen daar lang niets in, maar “dreigingen maakt dat je moet nadenken over een antwoord”, zegt defensieminister Ank Bijleveld.
Nederland maakt zich er al langer sterk voor dat niet alleen Europese legers, maar ook troepen van bondgenoten buiten de EU zich gemakkelijker kunnen verplaatsen binnen Europa. Nu kost het vervoer van tanks, wapens of munitie nog veel tijd doordat bijvoorbeeld bruggen geen tanks kunnen dragen, spoorlijnen niet op elkaar aansluiten en er allerlei vergunningen en paperassen nodig zijn. Dat is onhandig als er haast geboden is om bijvoorbeeld troepen naar de grens met de steeds vijandiger oosterbuur Rusland te dirigeren.
Dat besef ging ook landen als Frankrijk de afgelopen tijd meer en meer dagen. “De urgentie werd duidelijk”, zegt Bijleveld. “Het is heel belangrijk dat je je spullen snel bij de grens kunt krijgen.” Ze sprak er zelf ook haar Franse collega op aan tijdens een recent bezoek.
Het wordt voor het eerst dat landen van buiten de EU aan een defensiesamenwerkingsproject mogen meedoen. Mogelijk blijft het niet bij de VS, Canada en Noorwegen. Het Verenigd Koninkrijk, tot het uit de EU stapte een van de belangrijkste militaire mogendheden van de unie, “is natuurlijk ook een belangrijke kandidaat”. Ook bijvoorbeeld NAVO-bondgenoot Turkije zou zich kunnen aanmelden, al ziet Bijleveld daarvoor minder behoefte.