Mark Rutte denkt dat D66 als winnaar van de verkiezingen “sowieso” onderdeel zal zijn van een nieuwe coalitie, net als zijn eigen VVD. Na afloop van zijn overleg met informateur Mariëtte Hamer sprak hij bovendien de hoop uit dat er een combinatie mogelijk is met het CDA erbij. Verder wilde hij niet speculeren over “wie-met-wie”, zei de demissionair premier dinsdagavond.
Volgens Rutte heeft Hamer opdracht gekregen om te kijken of er inhoudelijke overeenstemming gevonden kan worden, en moet nu niet vooruitgelopen worden op de precieze samenstelling van een nieuwe coalitie. Hij acht het wel van belang dat het nieuwe kabinet kan rekenen op een stabiele meerderheid in de Tweede Kamer. VVD, D66 en CDA zijn samen goed voor 73 van de 150 Kamerzetels – net geen meerderheid.
Voor de VVD is vooral het brede herstel van de economie van belang, zo zei Rutte. Er moeten oplossingen gevonden worden voor de schulden en geslonken eigen vermogens van bedrijven. Ook moet de middenklasse gesteund worden.
Ook de bestuurscultuur is bij deze formatie een belangrijk issue, evenals de vraag of Rutte daar wel verbetering in kan aanbrengen. Alle partijen op de huidige coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie na zegden begin vorige maand het vertrouwen in Rutte op. Aangezien D66 de voorkeur heeft uitgesproken voor een progressieve coalitie met GroenLinks en PvdA, zal waarschijnlijk een van de oppositiepartijen overtuigd moeten worden.
Partijen die samenwerking met Rutte nu nog niet uitsluiten, vroegen hem met concrete voorstellen te komen waarmee hij het vertrouwen zou kunnen herstellen en een bestuurscultuurverandering zou kunnen aanjagen. Rutte heeft inmiddels een aantal voorstellen gedaan, en vindt dat nu ook andere partijen hun bijdrage moeten leveren. Daarbij riep hij het beeld op van leunstoelcritici in een studeerkamer. Het is tijd om “de bel cognac” neer te zetten, zei de premier dinsdag.