De reden dat Marina Broeva stichting Braive is gestart, heeft te maken met haar broertje, die in 2018 zelfmoord heeft gepleegd. Voor de dood van Alexander, zocht ze hem in de periode dat hij opgenomen was dag in dag uit op in de kliniek waar hij zat, waar ze in gesprek kwam met andere jongeren met psychische klachten. Ze wist toen al: hier moet ik iets mee. Met stichting Braive biedt ze meerdaagse programma’s over mentale gezondheid aan: Braive@school voor scholen en Mental Health weekenders voor particulieren. Jongeren leren in deze programma’s hoe zij voor hun mentale gezondheid kunnen zorgen en krijgen handvaten aangereikt om psychische problemen (eerder) te signaleren, om zo meer openheid en verbinding te creëren en daarmee eenzaamheid te voorkomen.
Ze heeft best wel een uitdagende jeugd gehad, aldus Marina, die lange tijde tijd met haar familie in een asielzoekerscentrum heeft gewoond. “Mijn broertje is geboren in het centrum. Hij was uitgegroeid tot topsporter, totdat hij besloot dat hij serieuze dingen wilde gaan doen, zoals studeren. Hij wilde dat eigenlijk niet, maar hij dacht dat dit nodig was, mede ook door het voorbeeld wat mijn zus en ik hem gaven. Wij deden de ene studie na de andere en hij dacht dat hij nergens zou komen als hij dat niet ook deed. Dat idee heb ik lange tijd ook gehad, maar daar ben ik inmiddels van afgestapt, weliswaar met drie diploma’s op zak.”
Marina was een beetje zijn moeder, een rol die ze zelf heeft aangenomen. “Al vanaf zijn geboorte voelde ik me verantwoordelijk voor hem. Ik zat er bovenop, altijd vragen hoe het gaat, wat hij gaat doen, welke studie etc. Toen ik in 2014 naar New York vertrok, voelde hij de vrijheid om zijn eigen ding te doen. Hij stopte met studeren en is muziek gaan maken. Ik zat in New York dus kon ook verder niks en realiseerde me dat ik hem moest laten. Ik voelde wel dat er iets niet klopte. Toen ik terugkwam, leek er niks aan de hand te zijn. Ik ging een masters doen en vlak voor mijn eerste tentamens kreeg hij zijn eerste psychose.”
“Ik voelde intuïtief dat dit ging gebeuren”
Vanaf toen ging ze een dubbelleven leiden: overdag studeren en in de avond naar Alexander toe. Gedurende twee lange opnames werd Marina zich ervan bewust dat er veel meer jongeren waren met psychische problemen. “Na zijn tweede opname leek het even de goede kant op te gaan, ook al blowde hij wel. Hij vond de medicatie verschrikkelijk omdat hij niks meer voelde. Dit is geen leven, zei hij. In 2018 kreeg ik een burn-out en nog geen drie maanden erna pleegde hij zelfmoord. Ik voelde intuïtief dat dit zou gebeuren en heb aan alle bellen getrokken, maar hier werd niet naar geluisterd.”
Na een depressieve fase gaat het inmiddels weer beter met Marina. Ze heeft alles met beide handen aangepakt om uit haar depressie te komen. In oktober 2019 is ze gestart met Stichting Braive, op World Mental Health day, en zou ze in april 2020 haar eerste pilot programma geven. Door de coronacrisis ging dit niet door. Ze heeft een team van experts om zich heen verzameld en zet zich in op preventie. “We willen jongeren leren over balans, stress, emoties, je zelfbeeld en hoe je met meer zelfvertrouwen door het leven kan gaan. Het gaat om het vergroten van bewustzijn en om meer verbinding te leren maken met jezelf en anderen.”
Waarom sta je in de ochtend op?
“Allereerst omdat de dag mij gegund is. Als ik wakker word, denk ik ‘Yes een nieuwe dag, wat ga ik vandaag doen, ik heb er zin’ . Ik kijk ernaar uit wat er op mijn pad komt en om het leven te leven. Ik ben nieuwsgierig; wie ga ik ontmoeten, wie ga ik spreken, wat gaat mij opvallen. Ik wil zoveel mogelijk eruit halen, elke dag. En ik sta op voor Braive, daar kom ik met veel energie mijn bed voor uit. Ik voel heel veel verbinding met wat ik aan het doen ben. Ik hoef er geen moeite voor te doen, ook als ik veel te doen heb.”
Wat houd je momenteel bezig?
“Ik ben op het moment op zoek naar goede trainers om de trainer pool van Stichting Braive uit te breiden. We krijgen aanvragen voor nog meer mental health weekenden en eind juni en de eerste week van juli gaan we programma’s draaien op scholen. Ik ben bezig met de voorbereidingen daarvoor.”
Hoe zorg je goed voor jezelf als eigen ondernemer?
“Ik heb heel bewust mijn familie en vrienden gevraagd om ook een beetje voor mij te zorgen. Ik heb de neiging om constant all-in te gaan, totdat ik niet meer kan. Mijn psycholoog zei in ons laatste gesprek dat ik moet leren mijn eigen wagenmenner te zijn. Ik heb daar moeite mee, dus ik heb een aantal mensen gevraagd, waaronder ook mijn vriend, om mij terug te fluiten als ze me niet te pakken krijgen of als ik alleen maar aan het werk ben. Dat helpt mij heel erg.”
Wat deed je als kind graag?
“Schilderen en buiten zijn in het bos. Van mijn vijfde tot elfde woonde ik in een asielzoekerscentrum. Dat gelegen was midden in een kilometerslang bos. De bosrijke omgeving is de reden geweest dat we het hebben volgehouden. Als ik in het bos ben, kom ik helemaal tot rust.”
Wat is je vaste ochtendritueel?
“Ik sta om 6 uur op, maak een kop thee en dan ga ik eerst schrijven. Dat heb ik mezelf aangeleerd, en dat helpt me met een aantal dingen. Ik schrijf op waar ik dankbaar voor ben, waar ik trots op ben en ik schrijf een aantal affirmaties op. Daarna ga ik 20 minuten mediteren en doe ik wat yoga of ga ik wandelen. En dan start mijn dag. Als ik dit niet doe, is het ook oké, ik blijf wel flexibel. Maar het geeft me wel houvast en als ik het doe, straal ik de hele dag.”
Welke wijze les heb je geleerd?
“Er komen er twee in me op: je haalt eruit wat je erin stopt, dus de manier waarop je ergens ingaat, maakt of je er wat uithaalt. En dat dit leven een cadeau is en als je het zo bekijkt, dan is alles goed, ook de dingen die minder leuk zijn. Daar leer je dan weer van.”
Waarvoor bellen mensen jou op?
“Om een af te spreken om tijd met mij door te brengen, voor een luisterend oor, voor begrip. Iedereen komt wel altijd met z’n dingen naar mij toe. Ik ben niet meer van het advies geven, maar meer van het vragen stellen, zodat iemand tot een eigen antwoord kan komen.”
Wat waardeer je aan jezelf?
“Mijn eerlijkheid”. En wat nog meer, want er is nog veel meer om aan jou te waarderen. “Dit vind ik een lastige vraag. Ik waardeer mijn empathische vermogen en dat ik in een korte tijd heel diep kan verbinden met iemand, ongeacht zijn of haar achtergrond. Ik stop mensen niet in hokjes en accepteer ze zoals ze zijn. Ik heb een oprechte interesse in mensen.”
Stel, je mag een mentor uitkiezen. Wie zou dat zijn en waarom?
“Tony Robbins, ik vind hem super inspirerend. Hij heeft al heel veel levens veranderd. Hij laat mensen zien hoe je echt in je kracht kan gaan staan. Ik sta meer in mijn kracht en natuurlijk heb ik ook dagen dat ik me laat overnemen door gedachtes en negatieve overtuigingen. Maar hoe Tony zo massaal zoveel mensen kan inspireren, dat vind ik fantastisch.”
Vanavond is je laatste avondmaal. Wat ga je eten, met wie en waar ga je het over hebben?
“Japanse Kaiseki fine dining! Japan is mijn favoriete land, de authenticiteit en waardering voor het leven komt in alles tot uiting. In die energie zou ik mijn laatste avondmaal willen doorbrengen, precies zoals dat in Japan gaat. Iedereen gekleed in kimono’s zittend aan traditionele lage tafels. Ik wil dan graag eten met mijn lievelingsmensen, mijn beste vrienden en familie. Eigenlijk wil ik dat iedereen die ook zou willen komen, gewoon mag aanschuiven. We gaan het hebben over dat wat er ontstaat. Wat wil ontstaan, dat dat er mag zijn.”
Is er nog iets wat je wil zeggen?
“Ja, ik wil je bedanken, ik vind dit echt het allerleukste interview tot nu toe. Dit zijn goede vragen. Het geeft me zoveel energie. Ik word gedwongen om na te denken over onderwerpen die ik leuk vind en die mij energie geven.”