Demissionair minister Stef Blok (Economische Zaken) ziet weinig in een overheidsbelang in de staalfabriek van Tata Steel in IJmuiden. Hij denkt niet dat zo’n verandering van aandeelhouderschap, geopperd door meerdere partijen in de Tweede Kamer, oplossingen voor de problemen bij het bedrijf dichterbij brengt.
Tata Steel is een belangrijke werkgever in de IJmond, maar ook de grootste CO2-vervuiler van Nederland. De fabriek stoot daarnaast veel giftige stoffen uit waar omwonenden ziek van kunnen worden. Het bedrijf maakte eerder dit jaar afspraken met de overheid over het afvangen en opslaan van CO2. Maar dat is geen oplossing voor de lange termijn en helpt de volksgezondheid evenmin vooruit.
Het Indiase moederbedrijf wil eigenlijk van de fabriek af en wil niet investeren in echte verduurzaming. VVD-Kamerlid Silvio Erkens wil daarom dat Blok onderzoekt hoe wel een omslag naar groene staalproductie kan worden gefinancierd, en welke rol de overheid daarbij kan spelen. Hij vindt het “cruciaal voor onze toekomstige werkgelegenheid en welvaart” dat deze bedrijfstak voor Nederland behouden blijft.
De VVD’er krijgt op dat punt bijval van onder anderen Joris Thijssen (PvdA). Ook hij ziet een scenario voor zich waarin de overheid als aandeelhouder bijdraagt aan verduurzaming van de staalfabriek in IJmuiden. Bijkomend voordeel is dat de overheid dan ook makkelijker achter de voordeur kan meekijken bij het bedrijf, dat zich volgens hem de afgelopen jaren telkens niet aan beloftes heeft gehouden.
Blok benadrukt dat de overheid “zonder aanzien des persoons” de regels voor veiligheid en volksgezondheid moet handhaven. Daarbij kan de conclusie zijn dat een bedrijf niet meer rendabel kan werken. Dan is het alleen maar ingewikkelder als diezelfde overheid aandeelhouder is, aldus de minister. “Hoe lang blijf je bijplussen, en is dat dan een betere besteding dan aan onderwijs of agenten?”
CDA’er Henri Bontenbal (CDA) vindt dat Blok het idee van een overheidsbelang te makkelijk afschrijft, en vraagt hem “wat ondernemender te denken”. Het enige alternatief voor een snelle verduurzaming van de staalproductie in IJmuiden is sluiting en dat kost duizenden banen. “En de ontmanteling is ook niet gratis”, waarschuwt Bontenbal.
Tom van der Lee (GroenLinks) is minder enthousiast. Hij wil een overheidsinvestering niet uitsluiten, maar het is niet zijn eerste optie. Hij zou liever het moederbedrijf dwingen om zelf te investeren. “We hebben nog niet alle mogelijkheden uitgeput om Tata onder druk te zetten”, vindt hij.