Vanuit haar grote interesse voor de natuur en dieren besloot Frederieke Schouten diergeneeskunde te studeren. Al in het eerste jaar leerde ze over de vee industrie en wist ze meteen: hier wil ik niet aan mee doen, ik stop met vlees. Na zeven jaar als veearts te hebben gewerkt, besloot ze dat het tijd was om ergens anders van betekenis te zijn. Inmiddels is ze directeur van twee stichtingen die zich beide inzetten voor het welzijn van dieren.
Het was vooral het leed van varkens dat haar opviel toen ze tijdens haar studie op bezoek ging bij veehouderijen. “Varkens krijgen heel weinig ruimte. Ze vervelen zich, mogen niet naar buiten, het stinkt er, ze hebben vaak luchtwegproblemen en hebben geen waardig bestaan. Ik had me dat nooit zo beseft, omdat je er zo weinig over ziet.”
Desillusie
Ze was optimistisch en dacht al snel tijdens haar studie: dit moet anders, en ik ga het als veearts beter maken. “Ik ben zeven jaar veearts geweest en vond het leuk werk. Het was fijn dat ik boeren kon helpen en adviezen kon geven.” De veranderingen die Frederieke graag wilde zien, vonden niet echt plaats en na zeven jaar was ze gedesillusioneerd. Ze stopte in 2014 als veearts en kwam na wat omzwervingen een vacature tegen bij Varkens in Nood, een stichting die in 1997 is opgericht naar aanleiding van de varkenspest.
Hierdoor kwam ze ook te werken voor zuster stichting Dier&Recht. Sinds 2020 is ze directeur. “Varkens zijn fantastische dieren en ook de meest lijdende dieren in de veehouderij. Ze zijn slim en onderzoekend, maar worden ingeperkt. Ze hebben een ellendig leven.” Stichting Dier&Recht zet zich in voor meerdere diersoorten, zoals kalfjes, en vraagt aandacht voor de omgang met paarden en de problematiek rondom rashonden.
Staartcouperen
In haar werk houdt Frederieke zich onder andere bezig met het creëren van bewustwording rondom het afbranden van varkensstaarten. “Dat is officieel verboden, al dertig jaar, maar feitelijk gebeurt het nog bijna overal. Varkens vervelen zich en gaan hierdoor in elkaars staart bijten. Hierdoor ontstaan verwondingen en bloedingen. Bij biologische varkens gebeurt dit niet. Die hebben genoeg ruimte en veel stro, dan is ‘staartcouperen’ niet nodig. Bij andere varkens worden de staarten drie dagen na de geboorte zonder verdoving afgebrand. Wij willen dat consumenten dit weten en zijn daarom een campagne gestart met de boodschap: koop geen vlees van verminkte varkens. Als je varkensvlees koopt, koop dan vlees met twee of drie sterren. Die varkens hebben nog wel hun staart. Geen vlees eten helpt nog beter tegen dierenleed.”
Nadelen van zuivel
Daarnaast wil ze mensen bewust maken van de nadelen van zuivel. “We willen dat er meer aandacht komt voor vleeskalfjes. Die hebben een uitzichtloos leven. We associëren melk met een mooi beeld van koeien in de wei, maar een koe krijgt melk omdat ze zwanger is en ieder jaar een kalf krijgt. Zo’n kalfje wordt meteen weggehaald bij de moeder en na drie maanden wordt de koe geïnsemineerd en is ze weer zwanger. Het kalfje is een restproduct. Wij vragen mensen te overwegen te stoppen met zuivel, of tenminste te minderen, om zo het dierenleed tegen te gaan. We zijn samen verantwoordelijk.”
Welk vak zou je willen geven op school, dat je zelf hebt gemist?
“Het vak dierenrechten. Daar is veel over te zeggen, zoals wat staat er in de wet, hoe zijn dieren beschermd. Wat is het fundamentele verschil tussen mensen en dieren en wat zijn hun gevoelens en belangen? We zijn heel mensgericht in onze maatschappij.”
Wat voor adviezen vragen mensen aan jou?
“Mensen willen adviezen en informatie over veehouderijen en hoe dieren leven. Soms willen mensen juridische adviezen. Privé krijg ik vaak vragen over wat goede vlees- of zuivelvervangers zijn. Ik ben zo gek op yoghurt, wat is een goede vervanger? Ze weten dat ik daar mee bezig ben.”
Wie inspireert jou?
“Waar ik meestal door geïnspireerd raak zijn mensen die optimistisch blijven. Ik lees graag boeken over mensen die bereid zijn tot verandering en ervan uitgaan dat het goede zal zegevieren. Als je je dagelijks bezighoudt met dierenleed, kan je met de pakken gaan neerzitten. Mensen die het goede blijven zien, die inspireren mij. Dat probeer ik zelf ook. Je bereikt weinig mensen met pessimisme.”
Wat voor reflectie heeft de volgende generatie van ons nodig?
“De volgende generatie heeft actie van ons nodig, zowel rondom veehouderij als de klimaatcrisis. We moeten laten zien dat als je eenmaal ziet dat iets niet klopt, dat je het lef hebt om het te veranderen. Maar we blijven erin hangen. We weten al sinds de jaren tachtig dat de veehouderij zo niet langer door kan gaan. Er gebeurt echter bijzonder weinig.”
Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt?
“Dat weet ik eigenlijk niet. Er is wel een quote van Erno Eskens, filosoof en voormalig bestuurslid van Dier&Recht, die ik mooi vind: We hebben de morele plicht tot optimisme.”
Wat betekent God voor jou?
“Niet veel. Ik ben katholiek opgevoed, maar ik heb meer met de wonderen van moeder natuur. Daar heb ik een groot respect voor. Het is soms maar net hoe je het noemt misschien. We zouden meer een spirituele verbintenis mogen hebben met de natuur, de aarde, dieren en alles eromheen. We maken als mensen maar een klein onderdeel uit van een groter geheel.”
Stel, vanavond is je laatste avondmaal, wat zou je eten, met wie en waar ga je het over hebben?
“Waarschijnlijk een vegan Thaise curry. Dat kan ik bijna elke dag wel eten. Ik ga dan eten met mijn vriend en mijn zoontje. Ik zou dan willen terugkijken op al het moois in ons leven.”
Wat waardeer je aan jezelf?
“Mijn oprechtheid en mijn openheid voor anderen en andersdenkenden.”
Met wie wil je graag een keer wandelen?
“Jane Goodall, van de chimpansees. Zij is boven de tachtig, maar reist nog de hele wereld rond om vooral kinderen te laten weten over de natuur en het belang van het beschermen ervan. Dat doet ze hartverwarmend. Ze is altijd positief en is niet boos. Ze probeert nog steeds alles te doen wat ze kan om de wereld beter en mooier te maken. Dat vind ik bewonderenswaardig.”