De Algemene Rekenkamer waarschuwt de Tweede Kamer goede afspraken te maken over het toezicht op de miljardenfondsen voor bijvoorbeeld stikstof en klimaat. Daarvoor trekt het kabinet respectievelijk 25 miljard euro en 35 miljard euro uit. Maar omdat dit geld over meerdere kabinetsperiodes wordt uitgegeven via een fonds, is toezicht vanuit de Kamer moeilijker.
Jaarlijks geeft de Tweede Kamer goedkeuring voor de begroting en leggen de verschillende ministeries verantwoording af over hun uitgaven. De Rekenkamer controleert bovendien de rechtmatigheid en doelmatigheid van de bestedingen door het kabinet. Maar omdat de stikstof- en klimaatmiljarden worden ondergebracht in een fonds, maken ze geen deel meer uit van het jaarlijkse begrotingsproces. Controle wordt dan een stuk moeilijker voor zowel het parlement als de rekenmeesters.
De informatievoorziening over het geld is volgens de Rekenkamer “cruciaal”. Daarom is het volgens de rekenmeesters “essentieel” dat bewindslieden al aan het begin van de kabinetsperiode duidelijk maken hoe zij de Kamer inzicht geven hoe het beleid vordert. Dit moet al vooraf worden afgesproken. “Achteraf kan niet gerepareerd worden”, schrijft de Rekenkamer. De tijd die de Kamer investeert in het maken van deze afspraken “zal zich later terugbetalen”.
De Kamer wordt bij de Voorjaarsnota van 2022 geïnformeerd hoe de fondsen verder worden uitgewerkt. “We raden uw Kamer aan hier nadrukkelijk bij stil te staan”, schrijven de rekenmeesters in een brief aan Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp. De Rekenkamer adviseert het parlement “de instelling en vormgeving van nieuwe fondsen kritisch te volgen”.
De Rekenkamer is vaker kritisch op de manier waarop het kabinet zijn uitgaven verantwoordt. Vorig jaar oordeelde het orgaan snoeihard over honderden miljoenen euro’s die waren uitgetrokken tijdens de coronacrisis. Daarvan was vaak onduidelijk waar het precies terecht was gekomen. Ook waren in veel gevallen de uitgaven onrechtmatig, omdat de Kamer niet op de juiste manier was geïnformeerd.