Ventilatie is het nieuwe toverwoord in het debat rondom corona. Waarschijnlijk terecht. Wetenschappers stellen al langer dat er voldoende reden is om aan te nemen dat beter ventileren een van de belangrijkste maatregelen is die genomen moet worden. Dat advies leek tot nu toe gericht aan dovemansoren, maar dat lijkt veranderd nu dat het onderwijs toch weer – voor de derde keer – dicht moest.
De aerosolen van Maurice de Hond
Maurice de Hond wees ruim een jaar geleden al op het belang van aerosolen. Toen werd hij nog weggezet als fantast – of iemand die bewust het nationale coronabeleid wil ondermijnen. Inmiddels is de toon milder: in de media is de afgelopen week uitgebreid aandacht besteed aan het belang van goede ventilatie in het onderwijs. Zo kan een vierde (of vijfde, of zesde) sluiting van de scholen hopelijk voorkomen worden.
Ventilatiesystemen: een bekende techniek
Maar niet alleen in het onderwijs is ventilatie belangrijk. Ook in verpleeghuizen, vergaderzalen of cafés zou het goed zijn om betere ventilatiesystemen te installeren. Alle plekken waar meerdere mensen samenkomen in een ruimte zijn in principe ‘gevarenzones’.
Omwille van de luchtkwaliteit, maar ook om energie te besparen, hebben veel particulieren sowieso al een WTW-filter in huis – de ramen opendoen in de winter is nu eenmaal niet erg voordelig. Ook in vliegtuigen zitten ze al lang. De techniek bestaat al een tijdje. En nu blijkt dus dat er nog een ander bijkomend voordeel is: investeren in onze ventilatiesystemen betekent misschien dat we eindelijk eens grip krijgen op deze crisis.
Speekseldruppeltjes lang in de lucht
Aan de TU Delft doet professor Philomena Bluyssen in haar SenseLab onderzoek naar aerosolen in binnenruimtes. Dit omdat kleine ademdeeltjes in de lucht een belangrijke rol spelen bij de verspreiding van virussen. En deze microscopisch kleine speekseldruppeltjes kunnen lang in de lucht blijven hangen. In een artikel van de universiteit pleit ze dan ook voor een (ventilatie-)aanpak die hier eindelijk rekening mee houdt, naast de twee stokpaardjes van de WHO en het RIVM: besmettingen via hoesten of niezen en besmette oppervlakten.
Ventileren in plaats van ‘duizenden vierkante meters ontsmetten’
Bert Blocken, hoogleraar aerodynamica (lees: expert op het gebied van de verplaatsing van speekseldruppeltjes in de lucht), spreekt zich nog wat harder uit tegen het huidige beleid. “Ik denk dat niemand ooit heeft nagerekend hoeveel oppervlakten er in je woning zitten. Dat zijn duizenden vierkante meters. Begin dat eens te ontsmetten. Dat is onbegonnen werk.”
En die nadruk op ontsmetten, handen wassen en lockdowns zou nergens voor nodig zijn, aldus Blocken, als we simpelweg ventilatiesystemen installeren. “Dat is goedkoop, dat is efficiënt en dat is onmiddellijk in te schakelen”, zo stelde de ‘coronaprof tegen wil en dank’, in een interview met Jort Kelder op 8 januari.
Goedkoper dan een lockdown
Eén ventilatiesysteem is misschien goedkoop, maar ventilatiesystemen installeren in alle scholen: kost dat dan geen rib uit ons lijf? Ja, wel als we inmiddels door de corona-ellende heen zijn. Die kans bestaat, nu dat ruim 200.000 mensen per week in een klap immuun zijn, 89,1 procent van de 18-plussers gevaccineerd is en Omikron wat milder lijkt te verlopen.
Maar experts waarschuwen al eindeloos lang dat het virus zal blijven muteren. We moeten ervan uitgaan dat het onder ons blijft. Bovendien, zo stellen ze: het is naïef te denken dat er na corona niet weer een ander virus komt. En dan is investeren in ventilatie misschien niet zo’n gek idee. Als niet om onze kwetsbaren beter te beschermen dan we nu doen, dan wel omdat al die lockdowns en