De documentaire Nederland Fraudeland, die na veel juridisch gesteggel vorige week werd uitgezonden op NPO 2, kan niet op goedkeuring van regisseur René Roelofs rekenen. In een interview met NRC zegt hij dat het “helemaal zijn film niet meer is”, maar een “afgezwakte en verminkte versie” die door KRO-NCRV en producent Selfmade zonder zijn betrokkenheid ingrijpend is gewijzigd.
Voor de documentaire volgde Roelofs na toestemming in 2014 een half jaar lang de opsporingsdienst FIOD in een lopend onderzoek naar een vermeende miljoenenfraude bij sushiketen Sumo. De beelden lagen vervolgens volgens afspraak jaren in een kluis, waarna de regisseur in 2019 zijn documentaire “kant en klaar” inleverde. De documentaire zou uitgebracht worden na het eerste vonnis in de zaak-Sumo.
De beelden veroorzaakten echter een juridische strijd, omdat de horecaondernemers niet wisten dat er een documentaire werd gemaakt over hun zaak. Zij werden in 2020 schuldig bevonden, maar kregen geen straf opgelegd. In oktober vorig jaar bepaalde het gerechtshof in Den Haag dat Nederland Fraudeland mocht worden uitgezonden, nadat een kortgedingrechter het jaar daarvoor had besloten dat een geplande uitzending niet door mocht gaan. Zowel het OM als de voormalige eigenaren van de sushiketen hadden bezwaar geuit tegen die uitzending.
In het interview uit Roelofs zijn ongenoegen met de versie van de documentaire die vorige week op televisie werd uitgezonden en die “voor hem ook nieuw was”. Hij stelt dat de film twintig minuten is ingekort, er zeker elf scènes uit zijn gehaald, nieuwe dingen zijn toegevoegd en beelden zijn verknipt.
“Ik weigerde onder druk van het OM scènes aan te passen, de omroep en de producent gingen daar wel in mee”, zegt de regisseur, die stelt dat de mensen van Selfmade en KRO-NCRV “angstig” waren. “Als je onthullende documentaires wil, weet je ook dat er druk en gedoe kan komen. Dan moet je je rug rechthouden en als er tegengas komt pal achter je makers blijven staan”, aldus Roelofs.
De regisseur vertelt aan de krant dat hij zich niet eerder heeft verzet tegen het bewerken van zijn documentaire, omdat hem door de omroep het zwijgen werd opgelegd. “Ik ben niet bang, maar als filmmaker ben je óók afhankelijk van Hilversum. Ik heb een rechtszaak overwogen. Dat geld heb ik niet. Lang dacht ik dat de film toch niet meer zou worden uitgezonden”, zegt hij in het interview.
KRO-NCRV zegt zich in een reactie “niet te herkennen in de aantijgingen”, laat een woordvoerder weten. “Voor de volledigheid: de inhoudelijke eindverantwoordelijkheid van een documentaire ligt altijd bij de omroep, nooit bij de regisseur. Wij hebben gisteren NRC uitgenodigd om onze kant van dit complexe verhaal van de totstandkoming van de documentaire Nederland Fraudeland toe te lichten. Ondanks dit aanbod heeft NRC hier niet op gewacht en besloten dit in onze ogen eenzijdige artikel te publiceren.”