Kernfusie-expert: energie uit wind en zon blijft hard nodig

De techniek achter kernfusie is volop in ontwikkeling, maar volgens kernfusie-expert Marco de Baar blijft het in de tussentijd zeker noodzakelijk om in windmolens en zonnepanelen te investeren. De komende decennia blijft de bijdrage die kernfusie aan vergroening zal leveren nog "verschrikkelijk beperkt", zei hij tijdens een bijeenkomst over kernfusie van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE).

"Politici aan de populistische kant van het spectrum zeggen weleens: je moet niet inzetten op zon en wind, want fusie komt eraan. Maar zonder zon en wind kom je er niet uit", aldus De Baar, die hoogleraar is aan de TU Eindhoven. Hij is tevens directeur van het Dutch Institute for Fundamental Energy Research (DIFFER).

Steeds meer landen mikken in hun klimaatbeleid op klimaatneutraliteit in 2050. Dat geldt ook voor de EU en Nederland. Kernfusie kan de komende jaren in elk geval geen bijdrage leveren, doordat de technologie nog niet klaar is.

Momenteel is in Zuid-Frankrijk ITER in aanbouw, een experimentele kernfusiereactor. Daarin worden straks deuterium en tritium gefuseerd. Als het lukt om de reactie goed aan te gang te houden, komt er tien keer zoveel energie uit als erin wordt gestopt. Met een geringe hoeveelheid grondstoffen kan zo een grote hoeveelheid energie worden opgewekt.

Hoogleraar De Baar verwacht dat het ergens tussen 2035 en 2050 zal lukken om een demonstratiereactor te bouwen die rendabel, goed te onderhouden en veilig is. Het ontwerp daarvoor is er ook nog niet. In Europa wordt daarvoor gemikt op 2030.

De planning is dat bij ITER tegen 2026 het eerste plasma in de fusiereactor gaat. Extreem krachtige elekromagneten houden dat plasma in bedwang, terwijl het tot zo’n 150 miljoen graden wordt verwarmd. Tussen 2035 en 2038 draait ITER pas op volle toeren, vertelde De Baar. Voor die tijd kan wel al een begin worden gemaakt met de bouw van de opvolger van de onderzoeksreactor. Sommige commerciële bedrijven hopen al eerder geld te verdienen met kernfusiereactors. Het Canadese General Fusion hoopt dat in de jaren 30 van deze eeuw al voor elkaar te krijgen, vertelde een woordvoerder namens dat bedrijf tijdens de onlinebijeenkomst.

Kernfusie heeft veel voordelen. Het is stabiel, schoon en er is geen risico op een meltdown, zoals bij ‘gewone’ kerncentrales, waar kernsplijting wordt toegepast. Ook radioactieve straling is veel minder problematisch. De reactorwand wordt weliswaar radioactief, maar na 100 jaar is die "compleet koud", aldus de hoogleraar. Afval uit de huidige kerncentrales blijft veel langer gevaarlijk.