Nederland gaat voorlopig geen Oekraïense vluchtelingen ophalen uit het oosten van Europa. “Herverdeling van vluchtelingen is op dit moment niet aan de orde”, zei staatssecretaris van Asiel Eric van der Burg in de Tweede Kamer. Dat zal pas gebeuren als de landen waar de vluchtelingen nu verblijven om hulp vragen.
Nederland zal de buurlanden van Oekraïne “ondersteunen waar ze ondersteuning nodig hebben”, zei de staatssecretaris op vragen van GroenLinks-Kamerlid Suzanne Kröger. Volgens hem zeggen landen als Polen, Hongarije en Moldavië “dat ze de klus kunnen klaren”, en komt dat uit een “diepgeworteld gevoel” dat ze een nauwe band hebben met de Oekraïners en hen moeten helpen. Hij prees de “onwaarschijnlijk grote prestatie” die die landen leveren.
“Er speelt natuurlijk ook een politieke component mee dat deze landen in het verleden niet voor herverdeling waren, omdat ze aangaven: wij willen niet dat mensen uit in dit geval Zuid-Europa naar ons toe komen. Dat maakt het ook nu wat lastiger om de omgekeerde boodschap wél te doen”, zei Van der Burg.
De bewindsman zei desgevraagd vooralsnog ook geen groepen op te halen waarvan berichten naar buiten komen dat ze ongelijk worden behandeld in de landen rond Oekraïne. Het gaat bijvoorbeeld om mensen die in Oekraïne verbleven zonder een paspoort van het land, of lhbti’ers. Als ze op eigen kracht naar Nederland komen, worden ze hier volgens hem opgevangen en behandeld als iedere andere Oekraïense vluchteling.
Verder wilde Van der Burg geen eindgetal geven voor het maximum aantal vluchtelingen dat Nederland zou kunnen opvangen, iets dat JA21 graag wil weten. Vooralsnog worden 50.000 opvangplekken gereedgemaakt, maar als er meer vluchtelingen komen “zullen we gewoon aan de bak moeten”. Volgens de staatssecretaris kun je mensen nu eenmaal niet terugsturen of buiten laten slapen. “Maar wie zijn wij om grenzen te stellen als u ziet welke klussen de buurlanden nu leveren.” Maar volgens de bewindsman zijn er “natuurlijk grenzen, dat zie ik ook”.
Geld speelt daarin wel een rol, evenals het draagvlak voor opvang. Hij wijst erop dat er gemeenten zijn die absoluut geen reguliere asielopvang willen, maar bij Oekraïners ligt dat nu genuanceerder.
Gemeenten zelf zijn verantwoordelijk bij de opvang van Oekraïners, die vanwege het vrije verblijfsrecht geen asielprocedure hoeven in te gaan. De gemeenten moeten ook zorgen voor de voorzieningen zoals eten en drinken en medische zorg. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) is hierin geen partij. Ze leveren geen mensen om te helpen bij de opvang maar kunnen eventueel wel ondersteunen in expertise, aldus de bewindsman.