De AIVD denkt dat de oorlog in Oekraïne de tegenstellingen in Nederland verder aanscherpt. Directeur-generaal Erik Akerboom zegt dat mensen de oorlog inpassen in de ideeën die ze al hadden “door tegen de huidige instituties, de rechtsstaat te zijn”.
Akerboom presenteerde het jaarverslag over 2021, dus voor de Russische inval in Oekraïne. Toch zou hij het “een beetje vreemd” vinden om niet op de oorlog in te gaan. Die raakt namelijk aan verschillende thema’s waar de dienst het voorbije jaar mee bezig is geweest, waaronder inmenging van andere landen in de Nederlandse politiek, cyberdreiging en ook de opkomst van gewelddadig rechts-extremisme.
“Je ziet dat in het narratief van rechts-extremisten, soms geldt dat overigens ook voor anti-overheidsextremisme, het narratief van [de Russische president Vladimir] Poetin ook zijn weg vindt naar het narratief. Dat is geïnspireerd door tegen de overheid te zijn, tegen de instituties te zijn”, aldus Akerboom.
De AIVD zegt in zijn jaarverslag vastgesteld te hebben dat de geweldsdreiging uit extreemrechtse hoek “een groeiend probleem” is. “Hun ideeën worden steeds meer salonfähig. Als rechts-extremistische ideeën breder worden omarmd, zien wij dat ook als een dreigende aantasting van de democratische rechtsorde en de instituties”, aldus Akerboom. Dit heeft volgens hem onder meer geresulteerd in bedreigingen van politici, wetenschappers en journalisten.
Hoewel de radicalisering van vooral jonge, kwetsbare jongens is aangewakkerd door de coronacrisis, denkt Akerboom niet dat die dreiging met het wegebben van die crisis snel zal verdwijnen. “We zien dat de verdeeldheid en spanningen in de samenleving die we zien niet eindigen bij minder vaccinaties of minder problemen. Het lijkt iets te zijn dat een redelijk structureel karakter heeft gekregen.”