Rechters maken zich ernstige zorgen over sommige knellende wetten, die volgens hen leiden tot onrechtvaardigheid. Dit zegt Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, woensdag bij de presentatie van het jaarverslag. Hierbij wijst hij onder meer op wetgeving rondom transitievergoedingen en naar het taakstrafverbod.
“Het gaat in de regel om rechtszaken waarbij mensen in een al kwetsbare positie nóg verder het moeras in worden getrokken als niemand aan de bel trekt. Dus nu doen wij dat”, aldus Naves.
De transitievergoeding, die ondernemers vaak moeten betalen aan werknemers die zijn ontslagen, vinden rechters in sommige gevallen “meer dan knellend”. Zo zegt Naves dat ondernemers door de coronacrisis hun onderneming staakten om een faillissement te voorkomen. “Vaak zijn dan het spaargeld en de pensioenvoorziening van die ondernemer al verdampt. Toch moet ook dan een transitievergoeding worden betaald, terwijl dat mogelijk leidt tot het faillissement dat de ondernemer juist probeerde te voorkomen.”
Ook het taakstrafverbod is woensdag wederom opgeworpen als knelpunt. Rechters spraken zich hier al vaker over uit. In sommige zaken, bijvoorbeeld wanneer een persoon veroordeeld wordt voor geweldpleging tegen een politieagent, mag niet enkel een taakstraf opgelegd worden. “Terwijl dit soms wél de meest effectieve, passende en rechtvaardige straf is.” Rechters omzeilden dit verbod al eerder door symbolisch één dag cel in combinatie met een taakstraf op te leggen.
Eerder op de dag meldde de Raad voor de rechtspraak al dat vorig jaar in 1,4 miljoen zaken uitspraak is gedaan, een stijging van 4 procent in vergelijking met 2020. Dit ligt nog wel onder het niveau van voor de coronacrisis. In 2019 werd uitspraak gedaan in ruim 1,5 miljoen rechtszaken.
Naves zegt dat het een nieuwe ontwikkeling is dat de rechtspraak zich zo uitspreekt over knellende wetgeving. “Ik denk dat we rechten en vrijheden beschermen door deze observaties te delen.” Eerder bekende de rechtspraak al kleur over de toeslagenaffaire. “Voor de slachtoffers van de toeslagenaffaire bestond de rechtsstaat de facto niet”, zei Naves eind vorig jaar. “Gezinnen moesten vechten tegen een veel machtiger overheid.”