Nederland heeft mijnenvegers aangeboden om de weg vrij te maken voor graanschepen uit Oekraïne. “Als wij een rol kunnen spelen dan zijn we daartoe graag bereid”, zegt defensieminister Kajsa Ollongren op de NAVO-top in Madrid.
De uitvoer van koren uit Oekraïne, een van de belangrijkste graanexporteurs ter wereld, over de Zwarte Zee ligt sinds de Russische inval stil. Daardoor stijgen de prijzen en ligt honger op de loer in met name het Midden-Oosten en Afrika. Er wordt al maanden vruchteloos onderhandeld over vrije doorgang voor grote bulkschepen naar door Rusland geblokkeerde Oekraïense havens. Dat is de enige haalbare manier om het opgehoopte graan het land uit te krijgen. Per trein of vrachtwagen schiet het niet op.
Nederland heeft Turkije, dat bemiddelt in de kwestie, hulp aangeboden om de zeemijnen te ruimen op de vaarroutes. Dan moeten Rusland en Oekraïne het wel eens worden over een zogeheten zeecorridor, beklemtoont Ollongren. Ook komen naburige NAVO-lidstaten als Roemenië en Bulgarije in principe eerder in aanmerking om mijnenvegers te leveren, zeggen ingewijden.
De zeemijnen zijn door Oekraïne gelegd om havensteden als Odessa te beschermen tegen een Russische aanval vanaf de Zwarte Zee, waar Rusland heer en meester was. Het ruimen van de mijnen is alleen denkbaar als de veiligheid van de Oekraïense kust op een andere manier wordt gewaarborgd. Zo’n veiligheidsgarantie zouden derde landen als Turkije mogelijk kunnen bieden.
De kans op een doorbraak is ook groter geworden nu Rusland in het noordwestelijke deel van de Zwarte Zee niet langer vrij spel lijkt te hebben. De Russen hebben daar woensdag een strategisch gelegen eiland ontruimd.
De Russische aftocht van Slangeneiland kan een corridor dichterbij brengen, denkt Ollongren. “Maar aan de andere kant: Oekraïne is door de Russische vloot de facto afgesloten van de Zwarte Zee en dat heb je daarmee nog niet helemaal opgelost.”
Ze onderstreept nog maar eens dat de tijd dringt. “De oogst komt eraan, de silo’s moeten leeg worden gehaald. Het moet nu gebeuren.”
“We weten dat Oekraïne en Rusland allebei zeggen: in deze vorm kan het”, aldus Ollongren na afloop van een gesprek tussen Nederland en Turkije op de NAVO-top. “Maar hier heb je de agressor Rusland echt voor nodig en ook Oekraïne moet er vertrouwen in hebben.”