Langdurige droogte heeft gevolgen voor de waterkwaliteit

Volgens Gerard Stroomberg, directeur, RIWA-Rijn is de droogte is nog niet voorbij, en heeft dat gevolgen voor de waterkwaliteit. Na de lage waterstanden in de Rijn van de afgelopen week gaat er op dit moment weer wat meer water door de Rijn. De regenbuien van het afgelopen weekend hebben verlichting gebracht en de komende week zit er nog meer “water in de lucht”. Toch zijn juli en augustus niet de droogste maanden voor de Rijn, maar september en oktober. En de temperaturen blijven de komende tijd nog aan de hoge kant.

Moeilijk afbreekbare stoffen

De lage waterstand heeft onder meer gevolgen voor de waterkwaliteit. Zo zagen we de chloride-concentratie bij Lobith in korte tijd stijgen met 20 procent. Dit zal ook het geval zijn voor stoffen die niet of slecht worden afgebroken in afvalwaterzuiveringen. Stoffen die wel worden afgebroken, zoals medicijnresten, zien we vaak juist sterk dalen door hogere temperaturen of door de instraling van zonlicht.

Vissterfte

De hogere temperatuur in combinatie met de lage waterstand kan wel voor problemen zorgen voor de visstand. In Zwitserland heeft men maatregelen genomen door schaduwplekken in te richten op plaatsen waar rivieren en beken wat dieper zijn. Vorig jaar zagen we de catastrofale gevolgen van korte heftige regenbuien (z.g. waterbommen). Het risico daarop is nog niet geheel geweken zolang er nog hoge temperaturen in het verschiet liggen. De aanhoudende warmte in combinatie met lage afvoer verhoogd de kans dat er giftige algenbloei kan optreden ook een langzaam stromende rivier.

Incidenten

Met de lage waterstand hebben calamiteiten zoals lozingen een grotere impact. De stoffen worden minder verdund maar door de lage stroomsnelheid blijven stoffen langer in het. Daarnaast geeft de intensieve Rijnvaart, met meer schepen die minder kunnen laden en in een smallere vaargeul elkaar passeren, ook een hogere kans op incidenten. De afgelopen week blokkeerde een 190 meter lange duwcombinatie de vaargeul gedeeltelijk tussen St. Goar en Oberwesel omdat met de schroef een obstakel had geraakt.

Verontreiniging

Ook de gevolgen van bosbranden kunnen een grote invloed hebben op de waterkwaliteit van de Rijn. Baden-Württemberg houdt rekening met grootschalige bosbranden in het Zwarte Woud, zoals in Californië. Hoewel een bosbrand zelf weinig directe invloed heeft op de Rijn zullen met de eerste regenbuien na een bosbrand veel verontreinigende stoffen (PAKs, zware metalen) uitspoelen naar de rivier. Maar ook veel meststoffen/nutriënten die niet langer worden vastgehouden en door erosie kan veel bodemmateriaal in de rivier terechtkomen.

Kortom: er staat ons nog een spannende periode te wachten. Ook als het de komende weken goed gaat zijn dit wel mogelijke scenario’s waar we de komende jaren mee rekening moeten houden wanneer de zomerse temperaturen nog verder zien stijgen.