Voorzitter Jo Kneepkens van de stichting Nationaal Indië-monument 1945-1962 uitte zaterdag in Roermond zware kritiek op de conclusies van het wetenschappelijk onderzoek naar het optreden van Nederland in Indonesië in de jaren 1945-1949. Voor een gehoor van vele honderden veteranen zei hij dat de conclusies van dit onderzoek op vele punten de plank mis hebben geslagen.
Volgens hem ontbrak een juiste balans en wordt vergeten hoeveel positieve bijdragen Nederlandse militairen in die tijd hebben geleverd aan de Indonesische bevolking. Hij had het onder meer over de aanleg van wegen en het verstrekken van voedsel, zaken die naar zijn mening nauwelijks zijn belicht in het onderzoek. Bovendien had het overgrote deel van de Nederlandse militairen een ondersteunende taak, zei hij, en is het gros nooit betrokken geweest bij extremistische handelingen.
Hoewel Kneepkens erkende dat er sprake was van extreem geweld stoorde hij zich aan allerlei kwalificaties in het onderzoek. Iedereen wordt volgens hem over één kam geschoren, terwijl de meerderheid van de soldaten zich correct gedroeg. Hij verwerpt dan ook de conclusie dat er sprake zou zijn geweest van extreem geweld door de Nederlandse krijgsmacht. “Dit hebben ze niet verdiend”, zei hij, sprekend van “een gemiste kans”.
De belangstelling voor de alweer 35e herdenking in Roermond was zaterdag een stuk kleiner dan in 2019, de laatste keer dat er een grote herdenking plaatsvond. De afgelopen twee jaar was er door corona slechts een kleine herdenking in besloten kring. Dat er dit keer veel minder veteranen naar Roermond zijn gekomen, heeft volgens een woordvoerder van de stichting te maken met de hoge leeftijd van de Indië-veteranen. Velen van hen zijn overleden.
Een van de belangrijkste conclusies van het door Kneepkens bekritiseerde wetenschappelijk onderzoek was dat extreem geweld vanuit de Nederlandse krijgsmacht wijdverbreid was en vaak bewust werd ingezet. Op politiek, militair en justitieel niveau werd dit getolereerd. Het onderzoek is uitgevoerd door onder meer het NIOD, Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies.
Premier Rutte zei na de presentatie van het onderzoek begin dit jaar en zaterdag tijdens de herdenking in Roermond dat ook van Nederlandse zijde sprake was van wijdverbreid extreem geweld. “Dat moeten we met elkaar onder ogen zien.” Koning Willem-Alexander maakte twee jaar geleden tijdens een bezoek aan Indonesië excuses voor Nederlandse geweldsontsporingen tijdens de onafhankelijkheidsstrijd.