Het kabinet is ingenomen met de voorstellen van de Europese Commissie om wat te doen aan de torenhoge energieprijzen. Maar de aandacht moet vooral uitgaan naar het verlagen van het energieverbruik, vindt energieminister Rob Jetten.
De Commissie stelt onder meer voor de overwinsten van energiebedrijven af te romen. Met dat geld kunnen EU-landen burgers en bedrijven helpen die hun energierekeningen niet meer kunnen betalen. Ook zouden lidstaten hun elektriciteitsverbruik met 10 procent moeten terugbrengen. Een besparing van 5 procent in de piekuren van de dag zou voor EU-landen zelfs verplicht worden, als zij instemmen.
Nederland, Europees koploper in het verlagen van het energieverbruik, “zet vooral in” op die energiebesparing. Daarmee “pakken we het probleem bij de bron aan en kunnen we de grootste impact maken”. Maar het kabinet kan zich “goed vinden in het merendeel van de plannen”, zegt Jetten.
Europarlementariër Mohammed Chahim (PvdA) vindt dat de Commissie goede maatregelen voorstelt. “Maar veel van de plannen hangen af van de concrete uitvoering in de lidstaten, en daar ben ik minder gerust op”, zegt hij. “Het lijkt er immers niet op dat ons kabinet de urgentie van de energiecrisis inziet en daarnaar handelt. We wachten al weken op het kabinet om in te grijpen om energie betaalbaar te maken.”
“Ongekende tijden vragen om ongekende maatregelen”, vindt CDA-collega Tom Berendsen van de voorgestelde noodinterventie. “Om te zorgen dat gezinnen en ondernemers deze winter niet onderuitgaan, moeten we alle zeilen bijzetten. Betaalbare energie is een publiek belang dat we te veel aan de markt hebben overgelaten. Poetin gebruikt energie als wapen en dat wapen moeten we zo snel mogelijk van hem afnemen.”
GroenLinks steunt de plannen van de Commissie eveneens en hoopt op snelle steun van de EU-landen “zodat exorbitante winsten van energiebedrijven terugvloeien naar mensen”, zegt Europarlementariër Bas Eickhout. Die maatregel levert volgens de Commissie meer dan 140 miljard euro op en “dat kan echt een verschil maken voor mensen”.
Maar hij mist concrete voorstellen voor een volwaardig Europees energiebeleid. “Om energienationalisme te voorkomen, moet de EU meer bevoegdheid krijgen op het gebied van de coördinatie van energiebeleid en infrastructuurontwikkeling. Anders kan Poetin landen tegen elkaar blijven uitspelen.”