De burgemeesters van Rotterdam, Utrecht en Middelburg vinden dat het kabinet excuses aan moet aanbieden voor het slavernijverleden. Dit hebben zij gezegd tijdens een gesprek met parlementariërs in de Tweede Kamer. Over de manier waarop moet goed worden nagedacht, zodat de excuses ook oprecht overkomen, vinden zij.
“Alleen als je groot bent, ben je in staat om excuses te maken voor de dingen die fout zijn gegaan”, zei burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam in een commissiezaal waar vanwege de vele bezoekers ook een meeluisterzaal aan is toegevoegd. Hij pleit er ook voor dat het kabinet het mogelijk maakt voor nazaten van tot slaaf gemaakten om hun achternaam – die herinnert aan dit verleden – gratis te veranderen. Amsterdam en Utrecht hebben al besloten om de kosten hiervan op zich te nemen.
De havenstad heeft al excuses aangeboden. Daar heeft Aboutaleb lang over getwijfeld omdat hij vreesde dat het kabinet daardoor geen druk meer zou voelen om hetzelfde te doen. Het argument dat excuses tot schadeclaims kunnen leiden, wijst hij van de hand. “Het leed van het slavernijverleden weegt wat mij betreft zwaarder dan de mogelijke consequenties.”
De gemeente Utrecht heeft eveneens excuses aangeboden voor haar betrokkenheid bij het slavernijverleden. Burgemeester Sharon Dijksma heeft nazaten van tot slaaf gemaakten daar sterk bij betrokken, zelfs toen ze de speech schreef die ze erover heeft gehouden. Daarin zit volgens Dijksma ook een les voor het kabinet. “Het is echt heel belangrijk dat als zo’n stap gezet wordt dat ook op een manier vormgegeven wordt die recht doet aan de gevoelens van mensen zelf.”
Middelburg heeft een sleutelrol gespeeld in de slavenhandel en daarom is burgemeester Harald Bergmann van plan daar op het juiste moment excuses voor aan te bieden. Ook hij sluit zich aan bij de oproep van Aboutaleb en Dijksma. De burgemeester vindt dat daarbij ook moet worden bedacht wat er kan worden gedaan voor de nazaten. Daarbovenop moet er wat worden gedaan aan moderne vormen van slavernij die in zijn ogen nog steeds voorkomen in Nederland, bijvoorbeeld in de prostitutie.
Het slavernijverleden is regelmatig onderdeel van gesprek in de landelijke politiek en daarin klinkt ook steeds vaker de roep om landelijke excuses. In september hadden parlementariërs van Caribisch Nederland voor het eerst een officieel gesprek over dit thema met leden van de Eerste en Tweede Kamer. Minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming) heeft eerder gezegd dat het kabinet nog voor 2023 met een reactie komt op aanbevelingen van het adviescollege dialooggroep slavernijverleden, dat heeft gepleit voor officiële excuses van de Nederlandse staat.