Onderzoek naar koloniale objecten in Koninklijke Verzamelingen

De stichting die het erfgoed van het Koninklijk Huis beheert laat onderzoek doen naar de koloniale herkomst van objecten in de verzameling. Dat meldt de Stichting Historische Verzamelingen van het Huis Oranje-Nassau (SHVON), waarvan koningin Máxima voorzitter is. "Het onderzoek is essentieel bij het beantwoorden van de vraag over rechtmatigheid en rechtvaardigheid van het beheren van deze objecten", aldus de stichting.

De laatste jaren is er veel aandacht voor de koloniale herkomst van kunststukken in musea. Indonesië heeft Nederland in oktober gevraagd om acht kunststukken en natuurwetenschappelijke collecties terug te geven. Ook gaat een commissie kijken naar verzoeken tot teruggave van koloniale collecties.

Het onderzoek naar het erfgoed van het Koninklijk Huis zal worden uitgevoerd door een commissie benoemd door de SHVON. Kunsthistoricus en voormalig voorzitter van het Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis Rudi Ekkart wordt voorzitter. Hij deed eerder onderzoek naar de herkomst van kunstwerken die zijn geroofd in de Tweede Wereldoorlog.

In 2015 presenteerde een commissie met onder anderen Ekkart een onderzoek naar de museale voorwerpen die sinds 1933 in het bezit kwamen van het Koninklijk Huis. Toen bleek dat de koninklijke familie één kunstwerk in het bezit had dat tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetters is geroofd van de Joodse eigenaren.

Het erfgoed van het Koninklijk Huis bestaat uit allerlei objecten, bijvoorbeeld schilderijen, houtsnijwerken, maar ook briefwisselingen en gebruiksvoorwerpen als serviezen en vazen. De spullen en documenten in de Koninklijke Verzamelingen zijn door leden van de geslachten Nassau en Oranje-Nassau en de mensen in hun directe omgeving in de loop van eeuwen verzameld, misschien ook door de stadhouders die opperbewindshebber waren van de Vereenigde Oostindische Compagnie. Alleen de objecten met een koloniale herkomst zullen worden onderzocht.

Het kan van alles zijn, ook geschenken waarvan misschien niet bekend is onder wat voor omstandigheden ze zijn gemaakt. Zo heeft paleis Noordeinde een Indische zaal, een geschenk van de bevolking van het toenmalige Nederlands-Indië ter gelegenheid van het huwelijk van koningin Wilhelmina met prins Hendrik.

De stukken zijn in meerdere stichtingen ondergebracht en worden vaak uitgeleend aan musea voor tijdelijke exposities. Op het ogenblik zijn er bijvoorbeeld wel honderd stukken uit de collectie te zien in Amsterdam, op de tentoonstelling De Eeuw van Juliana. Daar is onder meer een 'bokkenwagen' in de vorm van de mythische vogel Garuda, in 1911 vanuit Nederlands- Indië geschonken aan de kleine Juliana.